Απόψεις

Για μια ελκυστική και ριζοσπαστική φυσιογνωμία

30/03/2016

Βαγγέλης Καποδίστριας

Για μια ελκυστική ριζοσπαστική φυσιογνωμία

Εν όψει της 2ης Πανελλαδικής μας συνδιάσκεψης είναι αναγκαίο να προσομοιώσουμε τον διάλογο της Αρκ με διάλογο συνολικά για την Αριστερά, πόσο μάλλον όταν η κίνηση μας επιθυμεί να συμβάλλει στις ανασυνθετικές διαδικασίες του χώρου. Για να ευδοκιμήσει αυτό, οφείλουμε να εξετάσουμε γιατί η Αριστερά μοιάζει εξαφανισμένη από τη κεντρική πολιτική σκηνή μετά την στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ και γιατί όλα τα κινήματα αμφισβήτησης του νεοφιλελευθερισμού δεν έχουν συναντηθεί με ένα συνολικό σχέδιο ρήξης με τον καπιταλισμό; Σε αυτές τις δύο ερωτήσεις έχουν γίνει επεξεργασίες όμως το δικό μας χρέος σαν πολιτική κίνηση είναι να προσπαθήσουμε μέσω της συλλογικότητας να επαναφέρουμε την Αριστερά στο προσκήνιο και να αναδείξουμε ένα άλλο πολιτικό δρόμο με την κοινωνία και τις ανάγκες στο προσκήνιο.

Εν όψει του διαλόγου θα ήθελα να παραθέσω δύο ενότητες που τις θεωρώ σημαντικές ειδικά με τα νέα δεδομένα που υπάρχουν στη χώρα μας προκειμένου να δημιουργηθεί μια ριζοσπαστική φυσιογνωμία συλλογικότητας που θα αποτελέσει πεδίο έμπνευσης για αυτούς που επιθυμούν την ανατροπή. Αυτήν της εσωτερικής δημοκρατίας που παράλληλα είναι και εξωτερική και την ενότητα για το αναγκαίο ριζοσπαστισμό που τείνει να ποινικοποιηθεί σήμερα,


Εσωτερική Δημοκρατία-Δημοκρατία

Σε μια οργάνωση για να ληφθούν οι αποφάσεις και να υλοποιηθούν οι πρακτικές υπάρχει μια μόνο κινητήρια δύναμη ,η δύναμη των μελών. Χρειάζεται λοιπόν μια δομή και ένα σχέδιο λειτουργίας που θα ενθαρρύνει τα μέλη να συμμετέχουν προκειμένου να διαμορφώνουν τη φυσιογνωμία της κίνησης αλλά και να διαμορφώνονται από αυτήν. Για αυτό πρέπει να τονίσουμε πως τα ίδια τα μέλη με την στάση τους ακόμη και αν αυτή είναι η σιωπή καθορίζουν σχεδόν αποκλειστικά τη φυσιογνωμία της οργάνωσης ή της κίνησης. Σημαντικό βήμα που σωστά μπαίνει στο εισηγητικό κείμενο είναι η ακύρωση του διαχωρισμού πνευματικής και χειρωνακτικής εργασίας.

Ένα ζήτημα που θα βοηθούσε στη καλύτερη δυνατή συμμετοχή των μελών είναι ο επαναπροσδιορισμός της έννοιας της συντροφικότητας. Αν κάποιος είναι σύντροφος δηλαδή μοιράζεται δύσκολες στιγμές μαζί σου σε στηρίζει όπου πραγματικά το έχεις ανάγκη σε σέβεται και προσπαθεί η διαφωνία σας ακόμα και αν μοιάζει αγεφύρωτη να αποτελέσει πεδίο σύνθεσης πώς μπορεί να καταπατήσει τις συλλογικές διαδικασίες και να υπονομεύσει την εσωτερική δημοκρατία; Είναι ένα ερώτημα που θα μπορούσε να μας προβληματίσει δεδομένης της μετάλλαξης του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα αστικό και νεοφιλελεύθερο κόμμα. Προφανώς είτε δεν είναι σύντροφος είτε η ίδια η οργάνωση δεν είναι δημοκρατική. Η έννοια της συντροφικότητας εσφαλμένα έχει συνδεθεί στο μυαλό μας ως φυσιολογική σταθερά που ενεργοποιείται αυτόματα με την ένταξη στη συλλογικότητα σχετίζεται άμεσα με τη δημοκρατία. Για να προσδιορίσουμε την συντροφικότητα με πραγματικούς όρους λοιπόν χρειάζεται μια συνεχής τριβή μεταξύ των μελών αλλά και σεβασμός στη διαφορετική άποψη, αυτό που χρειάζεται κυρίως όμως είναι η συντροφική σχέση να έχει ως κοινό παρονομαστή τη συλλογικότητα προκειμένου η συλλογική λειτουργεία να δεσμεύει τις αποφάσεις του συνόλου και όχι του εκάστοτε ''αρχηγού''.

Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια που χρειάζεται προσοχή είναι ο τρόπος που συζητάμε. Έχω παρατηρήσει σε μια σειρά από εκδηλώσεις ή διαδικασίες της Αριστεράς όταν μιλάει κάποιο στέλεχος ο κόσμος να είναι καθηλωμένος και να προβληματίζεται ενώ μόλις τοποθετούνται απλά μέλη οι αίθουσες να αδειάζουν βίαια. Προφανώς εδώ υπάρχουν και αντικειμενικά προβλήματα όπως κούραση, βιασύνη και άγχος διότι δεν έχουμε την πολυτέλεια να ασχολούμαστε αποκλειστικά με την Αριστερά. Φυσικά και δεν αναφέρομαι στους φυσιολογικούς παράγοντες αλλά στην εσφαλμένη λογική που υπάρχει μεταξύ διάκρισης μελών-στελεχών που δεν είναι καθόλου παραγωγική γιατί ενθαρρύνει την ανάλυση των κυρίαρχων ό,τι η πολιτική είναι για τους λίγους που ''ξέρουν''. Όλοι ξέρουν γιατί ανήκουν είτε σε τάξη είτε σε κάποια κοινωνική ομάδα και αυτό από μόνο του είναι αρκετό. Στόχος μας λοιπόν είναι να παράγουμε όλοι πολιτική μιλώντας ,ακούγοντας κυρίως όμως ως δρώντες σπάζοντας αποκλειστικά τη λογική της ανάθεσης που μπορεί να υπάρχει ακόμα και στην Αριστερά.

Μια άλλη σημαντική λεπτομέρεια είναι ίσως πως ο όρος εσωτερική δημοκρατία είναι μάλλον αναγκαίος, όμως θα έπρεπε να αποτελεί πλεονασμό. Πολιτικό κόμμα χωρίς δημοκρατία στο εσωτερικό του σημαίνει αντιδημοκρατικές πράξεις στο κοινωνικό σύνολο. Πιο πρόσφατο παράδειγμα ο ΣΥΡΙΖΑ. Η αποτυχία της στρατηγικής του ΣΥΡΙΖΑ ξεκίνησε όταν δεν λειτουργούσαν οι συλλογικές του διαδικασίες με αποτέλεσμα η προβληματική λειτουργία του κόμματος να μην μπορεί να εγγυηθεί τις αναγκαίες σχέσεις με το κοινωνικό σύνολο. Η εσωτερική δημοκρατία έχει άμεση αντανάκλαση στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη πολιτική και καθορίζει και τις πρακτικές μας.

Συνεπώς μια φυσιογνωμία για να είναι υγιής πρέπει να είναι δημοκρατική. Για να είναι ελκυστική χρειάζεται να είναι δημοκρατική εσωτερικά και εξωτερικά. Για να μπορέσει να νικάει να ανασυντάσσεται πρέπει να είναι συλλογικότητα, γιατί όπως λέει και μία ρήση ένα δάχτυλο δεν μπορεί να σηκώσει μια πέτρα αλλά μια γροθιά να κινήσει τη γη.

Ριζοσπαστική Φυσιογνωμία

Μετά την χρεωκοπία του ΣΥΡΙΖΑ είναι πολύ πιθανό ο ριζοσπάστης και ο Αριστερός να βρίσκονται στο κάδρο ως συμβιβασμένοι αλλά και ως ίδιοι με το παλαιό κατεστημένο. Η πιθανή ποινικοποίηση των ορών αυτών σίγουρα δεν είναι υπέρ μας ειδικά όταν κυριαρχεί η απογοήτευση και η αμηχανία. Οφείλουμε λοιπόν στη κατάσταση άμυνας που βρισκόμαστε να γίνουμε πιο ριζοσπάστες προκείμενου να μην χαθούν τελειωτικά τα χαρακτηριστικά μας αλλά να δώσουμε και το δικό μας στίγμα ότι μπορούμε να ζήσουμε διαφορετικά.

Οφείλουμε πάντως για να καθορίσουμε τη φυσιογνωμία μας να δούμε σε ποιες τάξεις ή κοινωνικές ομάδες απευθυνόμαστε και ποιοι εξ αυτών είναι οι προνομιακοί μας σύμμαχοι. Εκτιμώ πως στη λαϊκή συμμαχία που επιδιώκουμε ιδιαίτερη θέση έχει η κοινωνική ομάδα της Νεολαίας (εντασσόμενη πάντα στο πλαίσιο της συμμαχίας με εργάτες, αγρότες, συνταξιούχους άνεργους, εργαζόμενους κοκ), η οποία το διάστημα του δημοψηφίσματος έδειξε διατεθειμένη για την αλλαγή. Η νέα γενιά ειδικά είναι αυτή που έχει προσδιοριστεί ως χαμένη γενιά που θίγεται κυρίως από τα υφεσιακά νομοσχέδια και που φθάνει σε σημείο να εγκαταλείπει τη χώρα γιατί δεν βλέπει καμία προοπτική. Άντι λοιπόν να οικοδομήσουμε μια Αριστερά που θα δίνει μετριασμένες εγγυήσεις και θα πρεσβεύει τη σταθερότητα, να οικοδομήσουμε ένα συνολικό σχέδιο ρήξης που κυρίως θα πρεσβεύει το όραμα που τόσο μας λείπει ειδικά τα τελευταία χρόνια.

Η Ριζοσπαστικότητα ενός πολιτικού σχεδίου δεν κρίνεται μόνο από τις τάξεις και τις κοινωνικές ομάδες που θέλει να συμμαχήσει ή να εκπροσωπήσει αλλά και από την παρουσία τους στους κοινωνικούς χώρους. Πολλές φορές ακόμα και η διάθεσή μας, τα πολιτικά μας κείμενα και οι πρακτικές μας δεν μπορούν να αλλοιώσουν τη φθορά που έχει υποστεί ένα σωματείο ή ένας σύλλογος με αποτέλεσμα αρκετοί προνομιακοί μας σύμμαχοι να απέχουν συνειδητά από τις Γενικές Συνελεύσεις, τις Εκλογές και τις καθημερινές δράσεις για καλύτερα δικαιώματα στην εργασία και τις σπουδές. Εκτιμώ πως αν θέλουμε να πραγματοποιήσουμε μια ουσιαστική αλλαγή οφείλουμε να υπερβούμε την το συνδικαλισμού και τον κοινωνικό χώρο. Πιο συγκεκριμένα οφείλουμε να κάνουμε τέσσερα πράγματα:

1)Να διασφαλίσουμε την ενότητα της Αριστεράς σε κοινές δράσεις κοινές συζητήσεις προκειμένου να φθάσουμε να έχουμε ένα συνδικαλιστικό φορέα ανά κοινωνικό χώρο, αν και αυτό δεν εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς.

2)Να υπερβούμε χωροταξικά τους κοινωνικούς χώρους προκειμένου να τους ξαναοικιοποιηθούμε. Για αυτό λοιπόν χρειάζεται παρέμβαση-συζήτηση με ανθρώπους που δεν έχουν αναφορά κάπου και θέλουν και αυτοί να αλλάξουν την κατάσταση, και μια ιδιαίτερη έμφαση στο κομμάτι των γειτονιών που αν δεν παρέμβει γρήγορα η Αριστερά μπορεί να παρέμβει η ακροδεξιά. Στόχος μας να είναι αυτό τον κόσμο να τον φέρουμε στους κοινωνικούς μας χώρους ξανά και να διαμορφώσει μαζί μας τις συνθήκες τις οποίες επιθυμεί.

3)Ακτιβισμοί και δημιουργία πολιτικών εξελίξεων. Το βασικό μειονέκτημα που υπάρχει στους κοινωνικούς χώρους είναι η αδυναμία παραγωγής πολιτικής. Παίρνοντας εμείς την κατάσταση στα χέρια μας έχουμε τη μοναδική δυνατότητα να παρουσιάζουμε τις απόψεις από μια Αριστερή και Ριζοσπαστική ματιά που λείπει από το κυρίαρχο λόγο.

4)Να συνεχίσουμε την αλληλεγγύη. Σε αυτό το κίνημα τα πάμε αρκετά καλά και πρέπει να το συνδέσουμε με τις πολιτικές διαστάσεις προκειμένου να γίνει ακόμη πιο ορατή η διάκριση αλληλεγγύης από τη φιλανθρωπία.

Για να πετύχουμε τη ριζοσπαστική φυσιογνωμία λοιπόν θέλει τριβή με το κοινωνικό σύνολο, σαν μία συνέχεια αγώνων που διαδραματίστηκαν ιστορικά χωρίς αυταπάτες χωρίς ναρκισσισμούς και με πολύ δουλειά. Έτσι και αλλιώς τα δύσκολα είναι για τους νικητές.