Απόψεις

Έχετε δει άνεργο σε αστικό λεωφορείο της Θεσσαλονίκης; Ο ΟΑΣΘ και η πολιτεία όχι

05/04/2016

Φώτης Ντάγκας, Μέλος του Δικτύου ανέργων και επισφαλώς εργαζομένων Θεσσαλονίκης

Η απόφαση για δωρεάν μετακινήσεις σε ανέργους για τα δημόσια ΜΜΜ εφαρμόζεται ήδη από το καλοκαίρι του 2015, ενώ έγινε νόμος του κράτους μετά το δημοψήφισμα. Η είδηση προφανώς και δεν ήρθε από τον ουρανό. Συλλογικότητες ανέργων, πολιτικές οργανώσεις, αλληλέγγυοι και αλληλέγγυες έδιναν καιρό τη μάχη για το αυτονόητο, τις ελεύθερες μετακινήσεις των ανέργων, ο αριθμός των οποίων αυξάνεται όσο εντείνονται οι υφεσιακές πολιτικές και βαθαίνει η κρίση.

Το καθεστώς μαζικής μετακίνησης ποικίλλει ανά πόλεις. Οι άνεργοι και οι άνεργες της Αθήνας, για παράδειγμα, ελαφρύνονται σημαντικά από το συγκεκριμένο μέτρο, ενώ οι άνεργοι στη Θεσσαλονίκη έρχονται αντιμέτωποι με το ιδιαίτερο καθεστώς που επικρατεί στο μονοπωλιακό, ιδιωτικό και κρατικοδίατο ΟΑΣΘ.

Στο παράδοξο της λεόντειας(sic) σύμβασης του ΟΑΣΘ με την πολιτεία, η οποία σε ρόλο εγγυητή διασφαλίζει προκαταβολικά το επιχειρηματικό κέρδος ανεξάρτητα από την πορεία της εταιρείας, προστίθεται και η αντικοινωνική λογική των συμβαλλόμενων. Αμφότεροι εντόπισαν – ορθώς – αδυναμία σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες (ηλικιωμένοι, μαθητές κ.τ.λ.) να αντεπεξέλθουν στο υψηλό αντίτιμο του εισιτηρίου και έτσι τους εξασφαλίστηκε μειωμένο. Ωστόσο, ουδείς ασχολήθηκε με τους δείκτες της ανεργίας, ένα φαινόμενο που δεν ανακαλύψαμε τα χρόνια της κρίσης. Για την Πολιτεία και τον ΟΑΣΘ, λοιπόν, με βάση την πάγια τιμολογιακή πολιτική, οι άνεργοι και οι άνεργες έχουν τις ίδιες δυνατότητες με τους μισθωτούς και τους αναλογεί ισότιμο αντίτιμο ή ακόμα χειρότερα, πρόκειται για μια περιθωριακή κοινωνική ομάδα με άβατο στις υπηρεσίες μαζικής μεταφοράς.

Εδώ και δύο χρόνια το Δίκτυο επισφαλώς εργαζομένων και ανέργων Θεσσαλονίκης σηκώνει το συγκεκριμένο ζήτημα έχοντας καταφέρει να διαγράψει αριθμό προστίμων που σύντομα θα αγγίξει τα τέσσερα ψηφία αν συνεχιστεί η κατάσταση. Το νούμερο ίσως είναι ελάχιστο, αν λάβουμε υπ’ όψιν την πλειοψηφία των ανέργων της πόλης, οι οποίοι στην απειλή του εξοντωτικού προστίμου (60 ευρώ) πληρώνουν το υπερεκτιμημένο - τόσο για την οικονομική τους κατάσταση όσο και την ποιότητα των μετακινήσεων - αντίτιμο.

 Στην παρούσα κατάσταση ως άνεργοι και άνεργες έχουμε να αντιμετωπίσουμε αφ’ ενός την αναλγησία της κυβέρνησης, η οποία αδυνατεί να επιβληθεί σε έναν οργανισμό τον οποίο επιχορηγεί, και αφετέρου στο μονοπωλιακό φορέα που κερδοσκοπεί πάνω στην ανάγκη για αστική μετακίνηση. Η χρήση της λέξης ανάγκη δεν είναι τυχαία. Για μια πόλη ενός εκατομμυρίου ανθρώπων και με την έκταση της Θεσσαλονίκης, η μετακίνηση δεν είναι απλά δικαίωμα. Ο άνεργος και η άνεργη έχουν ανάγκη να μετακινηθούν για αναζήτηση εργασίας αλλά και για κοινωνικοποίηση.

Η οικονομική κρίση συνοδεύτηκε με αύξηση του εισιτηρίου. Το Μάιο του 2010 η τιμή του ανέβηκε στα 0,60 ευρώ και από τότε έχει διπλασιαστεί. Η αποσύνθεση του κοινωνικού ιστού δεν άγγιξε τον ΟΑΣΘ, ο οποίος έχει εντείνει τους ελέγχους με τη νεοσύστατη «Ομάδα Υποστήριξης και Ελέγχου Επιβατών». Στους μήνες που η τελευταία μας συστήθηκε, χρησιμοποιώ σχεδόν καθημερινά αστικό και έχω πέσει αρκετές φορές πάνω στην εν λόγω ομάδα αδυνατώντας να αντιληφθώ τί ακριβώς υποστηρίζουν. Όσον αφορά τον έλεγχο, τον έχω νιώσει στο πετσί μου με 6 πρόστιμα μόνο για τους μήνες Φεβρουάριο και Μάρτιο, όλα με την επίδειξη των πιστοποιητικών ανεργίας. Ακόμα και ο πιο καλοπροαίρετος επιβάτης αντιλήφθηκε από την ανακοίνωση της σύστασης της εν λόγω “ομάδας” πως επρόκειτο ουσιαστικά για ένα ευέλικτο σώμα ελεγκτών δεύτερης κατηγορίας, οι οποίοι, με πενιχρά εργασιακά δικαιώματα, θα κάνουν τη βρώμικη δουλειά εξυπηρετώντας τα κερδοσκοπικά ένστικτα των μετόχων του ΟΑΣΘ και του ανάδοχου εργολάβου.

Είναι σαφές πως για τους κερδοσκόπους του ΟΑΣΘ ακόμα και οι πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες είναι πηγή οριζόντιου πλουτισμού. Οι διακηρύξεις για κονδύλια ΕΣΠΑ που θα εξασφαλίσουν τις δωρεάν μετακινήσεις σε άνεργους παραμένουν στα χαρτιά, ενώ ταυτόχρονα δεν υπάρχει καμία πρόνοια για κοινωνική τιμολογιακή πολιτική όπως συμβαίνει με ΔΕΗ και ΕΥΑΘ. Η διαγραφή προστίμων σε άνεργους με την επίδειξη των αντίστοιχων πιστοποιητικών αποτελεί μια πράξη από τα κάτω, δείχνοντας πως οι συλλογικοί αγώνες μπορούν να αποφέρουν υλικές νίκες ακόμη και κάτω από δυσμενείς συνθήκες.

Η νίκη αυτή σίγουρα δε λύνει το πρόβλημα. Η πλειοψηφία των ανέργων εξακολουθεί να πληρώνει κανονικά εισιτήρια κάτω από το φόβο των ελέγχων και της διαπόμπευσης. Αντί να αισθάνεται άσχημα ο κερδοσκόπος που ξεζουμίζει τον άνεργο στην χειρότερη οικονομική συγκυρία της μεταπολιτευτικής ιστορίας του τόπου, ο φόβος έχει μεταφέρει τη ντροπή σε αυτόν που αδυνατεί να αντεπεξέλθει στα βασικά για την επιβίωσή του.

Εν ολίγοις, ο ΟΑΣΘ από τη μία πουλάει κοινωνικό προφίλ με τις διαγραφές των προστίμων, από την άλλη δεν παίρνει καμία θεσμική πρωτοβουλία για ελεύθερη μετακίνηση των ανέργων συντηρώντας το κλίμα φόβου. Εφόσον το πιστοποιητικό ανεργίας αποτελεί αποδεικτικό για τη διαγραφή στη συλλογική διαδικασία, όπως αυτή λαμβάνει χώρα κάθε 23 του μήνα από το Δίκτυο ανέργων και επισφαλώς εργαζομένων Θεσσαλονίκης, γιατί να μην αποτελεί αποδεικτικό ελεύθερης μετακίνησης για όλους και όλες;

Ο λόγος είναι εμφανής. Ο μονοπωλιακός οργανισμός, κακομαθημένος από τα βασιλικά προνόμιά του, απαιτεί έξτρα επιχορήγηση για να εφαρμόσει το μέτρο. Η πολιτεία από την άλλη στερείται βούλησης να ανταποκριθεί στο ρόλο της και να επιβληθεί, συμμορφούμενη στο πνεύμα του νόμου τον ΟΑΣΘ. Κοινωνική αλληλεγγύη με ξένα κόλλυβα από τη μία, κυβέρνηση κοινωνικής σωτηρίας (sic) με έναν τόνο θεωρίας και κανένα γραμμάριο δράσης από την άλλη.

Τις επόμενες μέρες το Δίκτυο επισφαλώς εργαζομένων και ανέργων θα ξεκινήσει καμπάνια για τα δύο χρόνια διαγραφών προστίμων. Θα λάβει χώρα εκδήλωση για τα δικαιώματα του επιβάτη, θα γίνουν παρεμβάσεις σε κεντρικούς σταθμούς λεωφορείων για ενημέρωση του κοινού, θα παρέμβει στο εργατικό κέντρο όπου παρέχεται η έκπτωση 20% σε μηνιαίες κάρτες για τους άνεργους.

Θα συνεχίσουμε να δίνουμε τη μάχη μέχρι την δικαίωση του αγώνα μας. Και αυτή τη μάχη δεν θα τη χαρίσουμε ούτε στο «κοινωνικό» προφίλ των κερδοσκόπων του ΟΑΣΘ ούτε στην κυβέρνηση που φαντασιώνεται το φιλολαϊκό της πρόσωπο σε επίπεδο διακηρύξεων εντός ενός ασφυκτικού υφεσιακού πλαισίου που μας έχει κλέψει το μέλλον. Αμφότεροι εθελοτυφλούν στο πρόβλημα καθιστώντας τον άνεργο της Θεσσαλονίκης αόρατο συνεπιβάτη. Αυτός που καθιστούν αόρατο, όμως, είναι μέλος της οικογένειάς μας, της γειτονιάς μας, της παρέας μας. Με όπλο τη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη να μην αφήσουμε κανέναν αόρατο στην κρίση.

Αναδημοσίευση από alterthess.gr