Τα κινήματα σήμερα και οι τρόποι κοινωνικής παρέμβασης (Συμπεράσματα της 1ης Πανελλαδικής Συνάντησης)
25/10/2015
Αριστερή Ριζοσπαστική Κίνηση
Η σημερινή συγκυρία βρίσκει τα κοινωνικά κινήματα όχι απλώς σε μια περίοδο κάμψης, αλλά σε μια συνολική ήττα που χαρακτηριστικά έχει την απομαζικοποίηση και την κρίση ιεράρχησης και προσανατολισμού. Ακόμα και οι λίγες εστίες αντίστασης που έχουν διασωθεί, δύσκολα μπορούμε να ισχυριστούμε ότι συσπειρώνουν το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό των πληττόμενων, και περιγράφουν μια σαφή στόχευση, μια στρατηγική ανάπτυξης και έναν ορίζοντα νίκης.
Κύρια αλλά όχι μοναδική ευθύνη για αυτή τη συνθήκη είναι η σχέση που αναπτύχθηκε την περίοδο 2008- 2015 ανάμεσα στα κοινωνικά κινήματα και την πολιτική τους εκπροσώπηση κυρίως μέσω του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος απέσπασε την εντός της κοινωνίας ηγεμονία, και αποκόμισε σε πολύ λίγο χρόνο μια σημαντική πολιτική ισχύ. Στην περίοδο 2012-2015 ο ΣΥΡΙΖΑ διαχειρίστηκε κατασταλτικά, ή σε μια γραμμή ελεγχόμενης διαμαρτυρίας, τα κοινωνικά κινήματα προετοιμάζοντας την επόμενη ημέρα της Συριζικής διακυβέρνησης.
Η εξέλιξη αυτή σε μεγάλο βαθμό πραγματοποιήθηκε με την ευθύνη και των ίδιων των κινημάτων, που δεν προστάτευσαν την αυτονομία τους και δεν ανέπτυξαν πάντα την οργανωτική τους αυτοτέλεια. Η παρατήρηση αυτή δεν κατατίθεται ως ψόγος, αλλά ως αφετηρία προβληματισμού για την νέα περίοδο.
Τα ζητήματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε στην εποχή του 3ου μνημονίου κινούνται σε δύο επίπεδα. Το πρώτο είναι η σύνδεσή μας και η ανάπτυξη των κινημάτων στα ζητήματα αιχμής της περιόδου, ασφαλιστικό, ιδιωτικοποιήσεις, προσφυγικό, υπερχρεωμένα νοικοκυριά και φορολογία, παιδεία, δικαιώματα. Σε κάποια από αυτά υπάρχουν κοινωνικές εστίες αντίστασης με τις οποίες είμαστε συνδεδεμένοι/ες ή πρέπει να συνδεθούμε. Σε όλα τα παραπάνω πεδία απαιτούνται νέες ή πρόσθετες επεξεργασίες που θα επικαιροποιήσουν και θα δυναμώσουν τις θέσεις μας απαντώντας σε κυβερνητικές επιλογές που τις περισσότερες φορές δεν αντέχουν σε καμία σοβαρή κριτική καθώς αποτελούν απλά επιλογές υποταγής στο πλαίσιο της εξυπηρέτησης των δανειστών.
Το δεύτερο επίπεδο είναι η παρουσία μας στις διαχρονικές κοινωνικές συγκροτήσεις που αφορούν, τον εργατικό χώρο και τα συνδικάτα, σωματεία και επαγγελματικούς φορείς, τον φοιτητικό χώρο, την αυτοδιοίκηση, τα κινήματα αλληλεγγύης, τα κινήματα πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Εδώ βρισκόμαστε αντιμέτωποι/ες με την ανάγκη να τοποθετηθούμε σε σχέση με τις υφιστάμενες συγκροτήσεις (πολλές από τις οποίες αποτέλεσαν προϊόν μακρόχρονης και επίμονης δικής μας δουλειάς), αλλά και με την δημιουργία νέων συλλογικοτήτων ή νέων συμμαχιών όπου οι παλιές συγκροτήσεις έχουν γραφειοκρατικοποιηθεί ή υποταχθεί στην κυρίαρχη κυβερνητική αντίληψη. Είναι σημαντικό να διαβάσουμε με προσοχή τα χαρακτηριστικά και να αναλύσουμε τις δυνατότητες που υπάρχουν στους επιμέρους χώρους, με άξονα την διεκδίκηση της αυτονομίας των κινημάτων απέναντι σε κάθε αντίληψη που αντιλαμβάνεται τα κινήματα εργαλειακά και την ανάπτυξή τους στα όρια ενός πολιτικού ελέγχου. Η ενότητα των ριζοσπαστικών δυνάμεων αποτελεί ένα διαρκή στόχο αλλά σε μεγάλο βαθμό κατακτιέται μέσα στις ίδιες τις συλλογικές διαδικασίες και είναι δύσκολο να εκβιαστεί.
Η Αριστερή Ριζοσπαστική Κίνηση, τόσο με βάση τον αμεσοδημοκρατικό τρόπο που συγκροτήθηκε, όσο και λόγο του πολιτικού δυναμικού της, μπορεί και πρέπει να παίξει ένα σημαντικό ρόλο στην δουλειά ανάπτυξης και ανασυγκρότησης των κινημάτων με σταθερό προσανατολισμό την μαζικοποίηση τους και την καταπολέμηση των παθογενειών της προηγούμενης περιόδου. Είναι σημαντικό να γίνουμε εγγυητές/τριες των δημοκρατικών διαδικασιών, του σεβασμού των ρυθμών συγκρότησης του κάθε χώρου, των επεξεργασιών και της τεκμηρίωσης εκείνης που δεν θα κρύβει κάτω από το χαλί κενά και αδυναμίες που αργά ή γρήγορα θα αποκαλυφθούν υπονομεύοντας το σύνολο της μέχρι τότε προσπάθειας. Η δική μας στάση αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για όλα τα παραπάνω, καθώς εκτός από τις κυρίαρχες πολιτικές θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε και τη στάση που παραδοσιακά είχε μεγάλο τμήμα του χώρου της Αριστερής πλατφόρμας στην αντιμετώπιση των κοινωνικών κινημάτων ως καθετοποιημένης δομής και ως χώρο – ακροατήριο.
Στη σημερινή συγκυρία υπάρχει ανάγκη να δουλέψουμε κινηματικά σε τρία επίπεδα
- Στα ζητήματα αιχμής που αναδεικνύονται με χαρακτήρα επείγοντος, όπως είναι το ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό, τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, το προσφυγικό, οι ιδιωτικοποιήσεις. Πρέπει να επιμείνουμε στη λογική της εμπλοκής μας στη γέννηση των κινητοποιήσεων σε κάθε τους μορφή στον τρόπο και τους χώρους που γεννιούνται, διαχωριζόμενοι από την αντίληψη ότι η αριστερά περιμένει τα κινήματα να αναπτυχθούν "από μόνα τους", και παρεμβαίνει "εξωτερικά" για να τους "δώσει τη γραμμή". Προκρίνουμε τη συγκρότηση πρωτοβουλιών και επιτροπών ευρύτερων για τα ζητήματα που προκύπτουν, που θα περιλαμβάνουν όλες τις δυνάμεις της αριστεράς, σαφώς ευρύτερες της Λαϊκής Ενότητας
- Σε ζητήματα που απαιτούν περαιτέρω επεξεργασίες και αναδιατάξεις όπως είναι τα εργασιακά θέματα, τα θέματα υγείας και παιδείας, τα ζητήματα αυτοδιοίκησης και γενικότερα θέματα χώρου και ποιότητας ζωής, συγκροτώντας ανοιχτές θεματικές επιτροπές. Είναι σημαντικό να αποτιμούμε και να επανεπεξεργαζόμαστε τα υλικά των προηγούμενων εμπειριών για να προχωρούμε με έναν τρόπο συστηματικό.
- Σε ζητήματα που συμβάλουν στην επεξεργασία νέων μοντέλων συγκρότησης όπως είναι η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία, τα ευρύτερα ζητήματα δικαιωμάτων, η διεθνής συνεργασία και αλληλεγγύη.
Τα κινήματα για να υπάρξουν θα πρέπει να οργανώσουν την αμφισβήτηση απέναντι σε όλες τις κυρίαρχες πρωτογενείς μορφές κοινωνικής οργάνωσης (κράτος, σχολείο, επιχείρηση κλπ).
Και απέναντι σ’ αυτές πρέπει κατά κύριο λόγο να κατακτήσουν την χειραφέτησή τους.
Είναι σημαντικό να επανανοηματοδοτήσουμε τους παλιούς, αλλά και να επινοήσουμε νέους τρόπους συγκρότησης, και νέα εργαλεία διεκδίκησης. Η προηγούμενη περίοδος μας έδειξε ότι ο συνδυασμός αγωνιστικής δυναμικής και αλληλεγγύης μπορεί να είναι νικηφόρος.