Tα διπλά μηνύματα του ΥΠΕΠΘ

28/10/2016

Αμάντα Κατερίνη, φιλόλογος-εκπαιδευτικός στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Ένας αποτελεσματικός τρόπος χειραγώγησης των ανθρώπων στη ζωή και στην πολιτική είναι τα διπλά μηνύματα. Το υπουργείο Παιδείας, πιστό στη δίγλωσση συριζική παράδοση, υλοποιεί μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση με πλήθος αντιφάσεων, μερικές από τις οποίες θα επισημάνω παρακάτω.

Ειδικότερα με τα νέα μέτρα στα Γυμνάσια (ελάφρυνση του ωρολογίου προγράμματος, λιγότερες εξετάσεις) το ΥΠΕΠΘ προσπαθεί να μας πείσει ότι στηρίζει τα λαϊκά στρώματα, ενώ στην πραγματικότητα εγκλωβίζει τα πίσω θρανία σε ένα προδιαγεγραμμένο μέλλον, που θα περνά μέσα από τη μαθητεία, για να καταλήξει σ' ένα ευέλικτο και αναλώσιμο εργατικό δυναμικό. Σίγουρα τα λιγότερα διαγωνίσματα είναι θετικό μέτρο, μια που πάγια θέση της εκπαιδευτικής κοινότητας είναι ότι το σχολείο δεν πρέπει να μετατρέπεται σε διαρκές εξεταστικό κέντρο, γεγονός που αποβαίνει σε βάρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Το ερώτημα που τίθεται όμως είναι με ποια κριτήρια επιλέχθηκαν  τέσσερα ως τελικώς εξεταζόμενα μαθήματα  (Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, Μαθηματικά, Φυσική και Ιστορία ) και κυρίως πώς τα συγκεκριμένα αυξημένης βαρύτητας, κατά το ΥΠΕΠΘ, μαθήματα θα μπορούν οι μαθητές/τριες να τα περνάνε ακόμα και με μέσο όρο  6 ή 7, αρκεί να έχουν ΜΟ απολυτηρίου 13 (καθόλου δύσκολο για το Γυμνάσιο, αφού ο γενικός μέσος όρος ανεβαίνει από μαθήματα μη εξεταζόμενα). Για τους ελάχιστους που παρόλ' αυτά θα απορριφθούν, η ενισχυτική διδασκαλία περιορίζεται σε δέκα ημέρες τον Ιούνιο. Κι ενώ ως εδώ μοιάζει να έχουμε μια κατεύθυνση πιο  φιλολαϊκή (λιγότερα φροντιστήρια, λιγότερο άγχος, περισσότερος ελεύθερος χρόνος) το νέο Λύκειο έρχεται να ανατρέψει τα προηγούμενα, αφού οι μαθητές, εντελώς απαράσκευοι θα κληθούν να αντιμετωπίσουν αλλεπάλληλες εξετάσεις (πιθανόν και από τράπεζα θεμάτων) προκειμένου να αποκτήσουν το πολυπόθητο απολυτήριο που θα τους εξασφαλίσει μια θέση στα ΑΕΙ-ΤΕΙ. Φυσικά τα παιδιά των φτωχότερων τάξεων θα επιλέξουν στην πλειοψηφία τους την  τεχνική εκπαίδευση, όπου τους περιμένει το τέταρτο έτος της μαθητείας (εργασία στις επιχειρήσεις στη θέση των απολυμένων γονιών τους με 8-9 ευρώ ημερομίσθιο).

Αφού ο υπουργός δήλωσε πως το σχολείο δεν είναι χώρος ευρέσεως εργασίας και άρα αυτό που προέχει είναι οι γνωστικές ανάγκες των παιδιών, χρειάζεται επίσης εξήγηση για τις αναθέσεις σε ειδικότητες, διδασκαλίας μαθημάτων που δεν αποτελούν το αντικείμενό τους, όπως η ανάθεση της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής στους διδάσκοντες Οικιακής Οικονομίας ή της Ιστορίας στους Θεολόγους. Η πραγματικότητα είναι ότι οι ειδικότητες γίνονται λάστιχο, οι έχοντες οργανική θέση όλα τα σφάζουν και τα μαχαιρώνουν,ώστε να εξαχθεί 3000 πλεονασματικό προσωπικό,μετακινούμενο σε 3 και 4 σχολεία για να καλύψει τα κενά τους. Φυσικά η κυβέρνηση της αριστεράς επαναπροσέλαβε τους εκπαιδευτικούς που έβγαλε σε διαθεσιμότητα η προηγούμενη, λέξη όμως για τους 2000 λιγότερους αναπληρωτές για τη φετινή χρονιά, γεγονός που δεν το ονομάζουν απόλυση, αλλά μη πρόσληψη.

Εύλογα ερωτήματα εγείρουν και οι επιλογές του ΥΠΕΠΘ όσον αφορά τη μείωση των ωρών διδασκαλίας ορισμένων μαθημάτων. Για παράδειγμα η Βιολογία από δίωρη (εβδομαδιαίως) γίνεται μονόωρη (πώς, αλήθεια, οι μη έχοντες υποψήφιοι της Ιατρικής θα καλύψουν τα κενά;) ενώ τα Θρησκευτικά κρατούν ακλόνητο το δίωρό τους κατ' απαίτηση του Ιερώνυμου (όπως αποκάλυψε σε συνέντευξή του ο κ. Φίλης).
Εδώ φυσικά τίθεται και το ζήτημα της μείωσης των αρχαίων ελληνικών. Αποτελεί αφετηριακό ολίσθημα του υπουργού η αντιστοίχηση της σχετικής συζήτησης, που έχει ανοίξει, με τη διαμάχη δημοτικής-καθαρεύουσας, η ταύτιση δηλαδή μιας κατασκευασμένης γλώσσας, όπως η καθαρεύουσα, με τα αρχαία ελληνικά. Είναι κοινή διαπίστωση ότι η παράλληλη διδασκαλία δύο διαφορετικών τυπικών της γραμματικής (πόλη-πόλις) είναι εξαιρετικά προβληματική. Γι' αυτό άλλωστε και ο Κριαράς υποστήριζε ότι στα Γυμνάσια η έμφαση πρέπει να δοθεί στη διδασκαλία της Νέας Ελληνικής, αλλά με τις απαραίτητες ετυμολογικές συνδέσεις με την αρχαία, προκειμένου να κατανοηθεί το βάρος και το βάθος των λέξεων (πχ για τη λέξη υδραγωγείο πρέπει να διδαχθεί το ύδωρ και το άγω). Κι αυτό φυσικά δεν επιτυγχάνεται με τη μείωση των ωρών διδασκαλίας. Αντίθετα η  μεσοβέζικη πρόταση του ΥΠΕΠΘ και καθιστά αδύνατη την προσέγγιση από το πρωτότυπο του πυκνού αρχαιοελληνικού λόγου, αλλά παράλληλα δεν μεριμνά για τη διδασκαλία περισσότερων μεταφρασμένων κειμένων μιας γραμματείας βαθιά ανθρωποκεντρικής, ανθρώπων που δεν επέλεξαν τον ανεξέταστο βίο.

Αφήνω για το τέλος την περίφημη σύγκρουση με την εκκλησία για το μάθημα των Θρησκευτικών και το κοσμικό σχολείο. Ανεξάρτητα από τις όποιες ενδεχομένως καλές προθέσεις, η πραγματικότητα είναι ότι και φέτος αγιαστήκαμε, η πρωινή προσευχή συνεχίζεται, ενώ η μετατροπή του μαθήματος των Θρησκευτικών σε θρησκειολογία είναι απορίας άξιο πώς θα επιτευχθεί με τα υπάρχοντα βιβλία ομολογιακού χαρακτήρα. Άλλο ένα διπλό μήνυμα μιας κυβέρνησης που επιτρέπει στον κυβερνητικό της εταίρο να περιφέρει το λείψανο της Αγίας Βαρβάρας στα νοσοκομεία για να προσκυνήσουν οι ασθενείς.

Πολλά ακόμα μπορούν να ειπωθούν για το νέο σχολείο. Το βέβαιο είναι ότι πρόκειται για φθηνό σχολείο που συνεχίζει την εκπαίδευση της αμάθειας. Τα νέα μέτρα του ΥΠΕΠΘ αποτελούν  αντιστοιχία του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Κι εδώ οι αδύναμοι θα επιβιώσουν προκειμένου να αναπαράξουν την τάξη τους.


*Η φωτογραφία είναι σκίτσο του Καλαϊτζή για την παιδεία.