Αυστραλία: Δικαστική νίκη για τους πρόσφυγες κρατούμενους στο νησί Μάνους
16/06/2017
Σίσσυ Βωβού
Νησιά Κολαστήρια
Φρικτά συστήματα κράτησης μεταναστών και απαγόρευσης πληροφοριών, ακολουθούνται από την Αυστραλία. Εδώ και μερικά χρόνια λειτουργούν κέντρα κράτησης σε δύο απομακρυσμένα νησιά, το ένα είναι το νησί Μanus που ανήκει στο κράτος Παπούα Νέα Γουινέα, και το άλλο το λιλλιπούτειο νησιωτικό κράτος Nuaru στη μέση του ωκεανού, με έκταση όσο ένα αεροδρόμιο και πληθυσμό περίπου 10.000 κατοίκους. Οι πρόσφυγες βρίσκονται σε συνθήκες αληθινής απομόνωσης και βασανιστηρίου, κυρίως σε κέντρα κράτησης, κάποιοι και κάποιες σε ημιελεύθερη διαβίωση, ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό.
Με την πρόσφατη απόφαση συμβιβασμού, η Κοινοπολιτεία συμφώνησε να πληρώσει 70 εκατομμύρια δολάρια Αυστραλίας (48 εκατομμύρια ευρώ) ως αποζημίωση σε 1.905 αιτούντες άσυλο, που έμειναν για κάποια διαστήματα στο νησί Μάνους μεταξύ 2012 και 2016.
Είναι το μεγαλύτερο ποσό που πληρώνει το αυστραλιανό κράτος στην ιστορία του.
Η δίκη επρόκειτο να αρχίσει στις 14 Ιουνίου, στο Ανώτατο Δικαστήριο, σε μια υπόθεση που υπέβοσκε εδώ και χρόνια. Θεωρείτο ότι η δίκη θα διαρκούσε για 6 μήνες, και θα εξέταζε τις συνθήκες κράτησης με τρόπο που μέχρι τώρα δεν είχε γίνει, λόγω των αυστηρών περιορισμών εισόδου δημοσιογράφων στο νησί και της πλήρους απουσίας πληροφοριών.
Και φυσικά θα έβγαζε στα φόρα όλες τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συνέβησαν εκεί.
Η προσφυγή (166 σελίδων με λεπτομερείς περιγραφές) των αιτούντων και αιτουσών άσυλο στρεφόταν κατά της Κοινοπολιτείας με το επιχείρημα ότι καταπατούσε το καθήκον της απέναντι στους πρόσφυγες, γιατί δεν τηρούσε τα αυστραλιανά στάνταρ και προκαλούσε φυσική και ψυχολογική βλάβη.
Επίσης κατηγορούσε την πολιτεία ότι κρατά παράνομα τους και τις πρόσφυγες, μετά από την απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου της Παπούα Νέας Γουινέας (όπου ανήκει το νησί Μάνους) τον Απρίλιο του 2016, που κήρυσσε την κράτηση παράνομη γιατί καταστρατηγούσε το δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία που κατοχυρώνεται από το σύνταγμα της χώρας.
(Από τότε επιτράπηκε καθεστώς ημιελεύθερης διαβίωσης, για να αποφευχούν οι συνέπειες της απόφασης αυτής).
Επίσης υπήρχε η κατηγορία ότι η Κοινοπολιτεία γνώριζε ότι αυτοί οι άνθρωποι ήταν πιθανό να υποφέρουν, και παρέβλεψε τα δικαιώματά τους που είναι κατοχυρωμένα στις διεθνείς συνθήκες.
Η προσφυγή επίσης στρεφόταν εναντίον των εταιριών σικιούριτυ G4S και Transfield, που είχαν την υπεργολαβία να λειτουργούν το συγκεκριμένο κέντρο κράτησης.
Στην προσφυγή καταγγέλλεται ότι η Κοινοπολιτεία και οι λειτουργοί του κέντρου κράτησης δεν φρόντιζαν να υπάρχει επαρκής και κατάλληλη ποσότητα τροφής, νερού, στέγη, ιατρική φροντίδα, προϊόντα ατομικής υγιεινής και ασφάλεια απέναντι σε κάποιους ρατσιστές ντόπιους, που προσπαθούσαν κατά καιρούς να μπουν στο χώρο και να πλήξουν τους κρατούμενους.
Η Κοινοπολιτεία αρνείται την ευθύνη της, και την μεταθέτει στις εταιρείες τις οποίες είχε εκμισθώσει για να φυλάνε και να "φροντίζουν" τους κρατούμενους.
Κεντρικό πρόσωπο στην προσφυγή ήταν ένας 35χρονος Ιρανός, ο Majid Karami Kamasaee, που κρατείτο στο νησί Μάνους για 11 μήνες, από το Σεπτέμβρη του 2013 μέχρι τον Ιούλιο του 2014, και σήμερα βρίσκεται σε κέντρο κράτησης στη Μελβούρνη. Ο συγκεκριμένος ζητά άσυλο λόγω διώξεών του στο Ιράν, επειδή ασπάστηκε το χριστιανισμό. Ισχυρίζεται ότι έφυγε από τη χώρα του γιατί φοβάται φυλάκιση λόγω του θρησκεύματός του.
Προσπάθησε να φθάσει στην Αυστραλία με σκάφος από την Ινδονησία, το οποίο συνελήφθη και οδηγήθηκε από το Ναυτικό στο κοντινότερο υπεράκτιο κέντρο κράτησης, που ήταν το νησί Μάνους. Είχε ευαίσθητο δέρμα γιατί είχε καεί σε φωτιά όταν ήταν 15 χρόνων, και του παρακράτησαν ακόμα και τις δικές του κρέμες για την ανακούφιση των πληγών του. Έχει κάνει περισσότερα από 30 χειρουργεία για την αποκατάσταση της υγείας του από τότε που κάηκε.
Φυσικά, πρόκειται για μια μαζική προσφυγή για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των προσφύγων. Απαιτείτο να εξεταστούν οι συνθήκες διαβίωσης στο νησί Μάνους, με μάρτυρες περισσότερους από 100 κρατούμενους και προσωπικό. Επίσης, να εξεταστεί η εξέγερση τον Φεβρουάριο του 2014, όπου σκοτώθηκε ένας 23χρονος Ιρανός, ο Reza Barati.
Την νομική στήριξη ανέλαβε η δικηγορική εταιρία Slater and Gordon, που έχει υποστηρίξει πρόσφυγες και στο παρελθόν, και δηλώνει ότι η δίκη αυτή αποτελεί την μαζικότερη δίκη μεταναστών κρατουμένων που έγινε ποτέ στην Αυστραλία.
Σήμερα, οι αιτούντες και αιτούσες άσυλο που προσφεύγουν, είναι διασκορπισμένοι σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις, 856 παραμένουν στο κέντρο κράτησης του νησιού Μάνους, ενώ 103 ζουν αλλού στην Παπούα Νέα Γουινέα. Έξι αιτούντες άσυλο είναι στο νησί Νουαρού, 54 κρατούνται στην Αυστραλία, 11 βρίσκονται σε κέντρα κράτησης αλλού, και ένας στη φυλακή.
Περίπου 400 από αυτούς ζουν στην Αυστραλία ελεύθεροι, αναμένοντας τη βίζα ή τον καθορισμό του στάτους. Περισσότεροι από 500 βρίσκονται υπό τη φροντίδα ή σε επαφή με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, ή στην χώρα προέλευσής τους. Και 425 κρατούμενοι επιστρέφουν στις χώρες τους που είναι το Ιράν, Βιετνάμ, Ιράκ, Λίβανος, Ινδία και άλλες.
Η Διεθνής Αμνηστία παρενέβη τον Απρίλιο του 2017, όταν έγινε επίθεση στο κέντρο κράτησης του Μάνους από ακροδεξιούς κατοίκους της περιοχής, σε συνεργασία απ' ότι αναφέρεται με αστυνομικούς και φρουρούς, λέγοντας: "οι πυροβολισμοί σήμερα αποτελούν ένα ακόμα παράδειγμα γιατί το κέντρο κράτησης του νησιού Μάνους δεν αποτελεί ασφαλή χώρο για αιτούντες και αιτούσες άσυλο. Κι άλλα τέτοια επεισόδια είναι αναπόφευκτα αν οι πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο δεν μετεγκατασταθούν με ασφάλεια".
Το Νοέμβριο του 2016, ο ειδικός ανταποκριτής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών Francois Crépeau έκανε μια έκθεση 21 σελίδων, στην οποία ανέφερε ότι ο θετικός ρόλος της Αυστραλίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αμαυρώθηκε από τα κέντρα παράκτιας κράτησης που είναι καταχρηστική, και αυτό το σύστημα κράτησης “δεν μπορεί να σωθεί”. Ανέφερε ότι το καθεστώς της παράκτιας κράτησης στο νησί Μάνους και στο κράτος του Nauru είναι αδικαιολόγητα τιμωρητικά και παράνομα, και αποτελούν “βάρβαρη, απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση”. Είπε ότι η Αυστραλία γνώριζε τις επικίνδυνες και καταστάσεις και την αδυναμία των ανθρώπων να αντιδράσουν στο Μάνους και Nauru, που βλάπτουν αυτούς και αυτές που βρίσκονται εκεί. Επίσης ανέφερε εκτεταμένη σεξουαλική εκμετάλλευση των γυναικών – προσφύγων.
Πολλές διαμαρτυρίες στην Αυστραλία, από τότε που άρχισε η κράτηση στα νησιά αυτά, από αλληλέγγυους πολίτες, οι οποίες προφανώς συνέβαλαν και για τη συγκρότηση της δικαστικής προσφυγής που είχε το θετικό αυτό αποτέλεσμα. Το ποσό της αποζημίωσης είναι το μεγαλύτερο που πλήρωσε ποτέ το αυστραλιανό κράτος, αλλά μην ξεχνάμε ότι απευθύνεται σε 1.905 άτομα. Επίσης, προφανώς το αίτημα για άμεσο κλείσιμο του κολαστηρίου φθάνει πιο κοντά στην ικανοποίησή του. Πάντως, ο πρώην πρωθυπουργός Tony Abot δήλωσε ότι αυτή η υπόθεση ποτέ δεν έπρεπε να φθάσει στα δικαστήρια, και κάποιοι εκμεταλλεύονται την “γενναιοδωρία της Αυστραλίας”, ενώ ο υπουργός “μεταναστευτικής πολιτικής και ασφάλειας των συνόρων” Peter Dutton κατήγγειλε ότι δεν υπήρξε καλή νομική στήριξη του κράτους, αλλά και ότι το Εργατικό Κόμμα απέτυχε στην φύλαξη των συνόρων, γι' αυτό σήμερα φθάνουμε σε τέτοια απόφαση.
Όλες οι διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις, όπως είναι φυσικό, δηλώνουν την ικανοποίησή τους για την απόφαση και ζητούν να κλείσουν τα κολαστήρια.
Με πληροφοριες από το ABC NEWS και Guardian