Επικαιρότητα

Πολιτική Απόφαση της 7ης Πανελλαδικής Ολομέλειας της ΑΡΚ 3. Τα εθνικά ζητήματα και η γεωπολιτική κατάσταση της περιοχής

01/06/2018

Αριστερή Ριζοσπαστική Κίνηση

Η 7η Πανελλαδική Ολομέλεια της Αριστερής Ριζοσπαστικής Κίνησης πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα στις 21 Απριλίου 2018 με θέμα την εκτίμηση της πολιτικο-οικονομικής συγκυρίας στην πορεία προς την «έξοδο από τα μνημόνια», την ανάλυση του σημερινού πολιτικο-κομματικού συστήματος μετά από μια τριετή «αριστερή» διαχείριση, και τέλος μια αποτίμηση των βασικών διακυβευμάτων που αναδύονται από τον ελληνο-τουρκικό ανταγωνισμό στο Αιγαίο και τις διεθνείς γεωπολιτικές συγκρούσεις στην περιοχή της Μέσης Ανατολής με επίκεντρο τη Συρία. Η Ολομέλεια κατέληξε σε Πολιτική Απόφαση αρθρωμένη σε τρεις αντίστοιχες ενότητες. Παρουσιάζουμε εδώ τη τρίτη ενότητα, που εξετάζει τις εν εξελίξει γεωπολιτικές συγκρούσεις στην περιοχή του Αιγαίου, όπως και σ' αυτή της Μέσης Ανατολής.


3. ΤΑ «ΕΘΝΙΚΑ» ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

Η ποιότητα της ανάλυσης σε σχέση με το ζήτημα του ιμπεριαλισμού με αφορμή κυρίως τα γεγονότα της Συρίας, τον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό αλλά και το Μακεδονικό, και οι προοπτικές που αυτή ανοίγει για την προγραμματική και κινηματική ανασύσταση των πολιτικών φορέων της κοινωνικής αλλαγής δεν εμπνέουν καμιά αισιοδοξία. Τα διάφορα ρεύματα της αριστεράς, αλλά και τμήματα – συλλογικότητες άλλων απελευθερωτικών προταγμάτων, έχουν επικεντρωθεί σε μια πολεμική μεταξύ τους που εκτός από αντιπαραγωγική είναι και επικίνδυνη, μιας και οι έννοιες έθνος, πατρίδα, ταξική πάλη και κυρίως η έννοια ιμπεριαλισμός αντί να αποτελούν πεδία πολιτικής και ιδεολογικής αντιπαράθεσης μετατρέπονται σε μυστικιστικές έννοιες απόκρυψης της πραγματικότητας, σε θεωρίες συνωμοσίας και σε απόλυτες κατηγορίες οριστικής εχθρότητας με τη διαφορετική άποψη. Μακριά λοιπόν από αυτό το νοσηρό κλίμα και θέλοντας να ανοίξουμε τη σχετική συζήτηση, οφείλουμε να παραθέσουμε κάποιες εκτιμήσεις για την γεωπολιτική κατάσταση της περιοχής και τη φάση στην οποία βρίσκονται τα λεγόμενα «εθνικά ζητήματα».

Μεθοδολογική παρατήρηση: Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούμε, όχι με δογματικό και απόλυτο τρόπο, την έννοια της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας του Λένιν (παρά τις αντιφάσεις γύρω από τον ορισμό του ιμπεριαλισμού που παρουσιάζονται στο έργο του) και αυτό γιατί ο ιμπεριαλισμός δεν είναι μια συνολική άμορφη δραστικότητα του καπιταλισμού αλλά ένα πεδίο δράσης άνισων εθνικών στρατηγικών. Οι κρίκοι της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας είναι άνισοι μεταξύ τους και αυτή η καταστατική ανισότητα πάντα δημιουργεί δυναμικές καταστάσεις μέσα από τις οποίες μια ιδιαίτερη εθνική στρατηγική αναβαθμίζεται ή υποβαθμίζεται ενώ παράλληλα συμμετέχει στην αναπαραγωγή της γενικής καπιταλιστικής ισχύος. Ο ιμπεριαλισμός λοιπόν δεν έχει να κάνει μόνο με την οικονομία ή την στρατιωτική δύναμη αλλά έχει να κάνει με την αναπαραγωγή της καπιταλιστικής εξουσίας. Τέλος, χρησιμοποιούμε την έννοια της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας γιατί εκτιμάμε ότι ορίζει με ακριβέστερο τρόπο το «εσωτερικό» και το «εξωτερικό» του ιμπεριαλισμού, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το εσωτερικό είναι το «κακό» και το εξωτερικό είναι το «καλό». Οι δυνάμεις του “κακού” και του “καλού” είναι ένα άλλο ζήτημα. Αυτά ως μεθοδολογικές παρατηρήσεις για το καλό της κουβέντας και όχι για να λύσουμε σήμερα το πρόβλημα του ιμπεριαλισμού.

3.1. Η κατάσταση στο ιμπεριαλιστικό κέντρο

Ο σημερινός κόσμος μας είναι περισσότερο από ποτέ πολυκεντρικός. Ο πρόσφατος εμπορικός πόλεμος που κηρύχτηκε από τις ΗΠΑ και τον Τραμπ δείχνει ότι η αμερικάνικη ισχύς είναι σε υποχώρηση και η ασιατική ισχύς σε άνοδο. Ο «ετερόδοξος» Τραμπ χτυπάει κομβικές βιομηχανίες και τα πνευματικά δικαιώματα, σημεία δηλαδή του οικονομικού κυκλώματος που πιστεύει ότι προσδίδουν ιδιαίτερο δυναμισμό στην Κινέζικη οικονομία κυρίως, αλλά και σε αρκετές Ευρωπαϊκές.

Από την άλλη, οι ΗΠΑ συνεχίζουν και αποτελούν τον ιδιοκτήτη του παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, ενώ η Ευρώπη και η Κίνα αποτελούν ισχυρές εξαγωγικές δυνάμεις των οποίων η Total Factor Productivity τους έχει ξεπεράσει σε πολλούς τομείς την TFP του αμερικάνικου παραγωγικού συστήματος. Η FED συνεχίζει να είναι η ισχυρότερη Κεντρική Τράπεζα του κόσμου, η Κεντρική Τράπεζα των κεντρικών τραπεζών και το αμέσως επόμενο διάστημα προγραμματίζει να καταστήσει, σε όλον τον πλανήτη το χρήμα ακριβότερο (με εργαλείο τα επιτόκια), με πολλαπλές συνέπειες για τις αδύναμες και υπερχρεωμένες οικονομίες. Στο εσωτερικό των ΗΠΑ υπάρχει μια βασική διαχωριστική γραμμή μεταξύ του ακόμα μη ενσωματώσιμου και απρόβλεπτου Τραμπ και ενός ρεπουμπλικανοδημοκρατικού συνεχούς με βαθιές ρίζες στο πολύ βαθύ κράτος που απειλεί τον Τραμπ με αποκαλύψεις μυστικών πρωτοβουλιών του και συμμαχιών του με την Ρωσία του Πούτιν.

Η ΕΕ και οι ηγέτιδες δυνάμεις τους συνεχίζουν να ασκούν στο εσωτερικό της ΕΕ τη σκληρότερη πολιτική λιτότητας που έχει διανοηθεί ποτέ πολιτικό κέντρο αποφάσεων και είναι ο μόνος ιμπεριαλιστικός πόλος που επιδιώκει την πλήρη συνταγματοποίηση της λιτότητας, τη δόμηση ενός απόλυτα ταξικού μεροληπτικού υπερεθνικού κρατικού μορφώματος και μια νέας ευρωπαϊκής πολυεπίπεδης γεωμετρίας με πολλαπλές ταχύτητες, έτσι ώστε οι πιο συχνά εκδηλούμενες αστάθειες και κρίσεις του καπιταλισμού να μην πλήττουν το κέντρο αλλά να σταματούν στην περιφέρεια. Η ακροδεξιά ανεβαίνει ανησυχητικά παντού: τόσο περιφερειακά, όσο και στο ευρωπαϊκό κέντρο, παρά τις κάποιες ήττες της. Η Γαλλία του Μακρόν πιέζει για την αναβάθμιση της σε πολιτικοοικονομικούς και στρατιωτικούς τομείς και η Μ. Βρετανία επιχειρεί να αναβαθμίσει το διεθνικό της ρόλο επειδή εκτιμά πως κάτι τέτοιο θα τη βοηθήσει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες ενός σκληρού Brexit. Στο εσωτερικό της ΕΕ σημαντικοί εθνικοί σχηματισμοί αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα και οξυμένα προβλήματα συνοχής με άγνωστες ακόμα επιπτώσεις στην γενική συνοχή ολόκληρου του ευρωπαϊκού ιμπεριαλιστικού πόλου.

Γενικό συμπέρασμα: Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η ΕΕ είναι σε φάση αναδίπλωσης, οι ΗΠΑ με τον προστατευτισμό του Τραμπ και η ΕΕ με τη λογική της προστασίας του ευρωπαϊκού πυρήνα από τις ευάλωτες ευρωπαϊκές οικονομίες. Αυτή η αναδίπλωση τις κάνει περισσότερο επιθετικές διότι πρόκειται για μια αναδίπλωση διασφάλισης της αμφισβητούμενης ηγεμονίας τους.

3.2. Η γενικότερη γεωπολιτική κατάσταση στη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και της ανατολικοκεντρικής Ευρώπης.


Η κατάσταση στην ευρασιατική περιοχή χαρακτηρίζεται από τρεις κυρίως δυναμικές:

α. Από τη μια πλευρά, έχουμε την ιδιαίτερη επιθετικότητα του ιμπεριαλιστικού κέντρου αλλά και κάποιων σημαντικών κρίκων της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας περιφερειακής σημασίας. Πρώτον, με άξονα την Ουκρανία και το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο πιέζεται ιδιαίτερα η Ρωσία, τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από την ΕΕ αλλά και από την Μ. Βρετανία εσχάτως. Ας μην ξεχνάμε επίσης το ρόλο των χρηματοαγορών στην κρίση της Βενεζουέλας. Λες και το χρηματιστικό κεφάλαιο διαθέτει “αεροπλανοφόρα” και μπορεί να χτυπά παντού στον πλανήτη. Ας μην ξεχνάμε επίσης την ιδιαίτερα επιθετική τάση των καπιταλιστικών κέντρων σε αδύναμους κρίκους της ίδιας ιμπεριαλιστικής αλυσίδας. Οι αδύναμες ή οι υπερχρεωμένες χώρες συμπυκνώνουν την έννοια του “ηθικού κινδύνου”: η όποια διευκόλυνση τους πρέπει να αποτραπεί διότι υπάρχει ο κίνδυνος να δοθούν λάθος μηνύματα στους λαούς πως η συγκυρία αλλάζει υπέρ κάποιων πιο χαλαρωτικών πολιτικών. Η Ελλάδα είναι η κατεξοχήν χώρα – ηθικός κίνδυνος – αλλά να μην ξεχνάμε και το ρόλο που έπαιξε για μια δεκαετία σχεδόν η Αργεντινή. Όμως, σχεδόν ολόκληρος ο ευρωπαϊκός νότος αυτή την στιγμή βρίσκεται υπό την επιτήρηση των Βρυξελλών και του ΔΝΤ. Η Ελλάδα εξαιρείται όμως ακόμα και από αυτό: Η Ελλάδα βρίσκεται και θα βρίσκεται υπό μια μόνιμη υπερεπιτήρηση. Έχουμε αναφερθεί ξανά σε παλαιότερα κείμενα μας λέγοντας πως στην Ελλάδα δεν εφαρμόζονται πολιτικές λιτότητας αλλά υπερλιτότητας. Ενώ στις άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου εφαρμόζονται είτε σκληρές δημοσιονομικές πολιτικές είτε περιοριστικές νομισματικές πολιτικές, στην Ελλάδα εφαρμόζονται ταυτόχρονα πολλές πολιτικές λιτότητας, τόσο δημοσιονομικές, όσο και νομισματικές σε ιστορικά μοναδικό συνδυασμό.

β. Στην ευρύτερη περιοχή επίσης αναδεικνύονται νέοι δυναμικοί παίκτες. Η Κίνα με τους νέους εμπορικούς διαύλους - δρόμους του μεταξιού, και φυσικά η Ρωσία που αγωνίζεται να αναβαθμιστεί από περιφερειακή δύναμη σε διαπεριφερειακή υπερδύναμη. Η Κίνα με το momentum που διαθέτει θα είναι πλανητική υπερδύναμη το 2050 με σαφώς δεύτερη τις ΗΠΑ. Η Ρωσία όμως παίζει ακόμα το στοίχημα της διαπεριφερειακής δύναμης, του μεγάλου προμηθευτή είτε της ΕΕ και της Γερμανίας, είτε της Κίνας. Προφανώς και η επιθετικότητα του ιμπεριαλισμού ΗΠΑ – ΕΕ οφείλεται και σε αυτούς τους λόγους. Οι κυρίαρχοι κρίκοι της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας αμφισβητούνται και μάλλον θα υπερκεραστούν μετά από λίγες δεκαετίες. Αυτός ο κίνδυνος που είναι και βεβαιότητα δημιουργεί εκρηκτική ρευστότητα και οδηγεί σε θεαματικές και κυνικές επιδείξεις ισχύος μέσω βομβαρδισμών και πυραυλικών χτυπημάτων πάνω στις πλάτες των πιο ανίσχυρων. Προσπαθούν να νομιμοποιήσουν τους βομβαρδισμούς λέγοντας ότι χτυπούν έναν δικτάτορα. Αλλά πόσοι δικτάτορες άραγε έχουν την εύνοια τους;

γ. Όμως και υποδεέστεροι κρίκοι αναβαθμίζουν τη σημασία τους στην περιοχή. Η Τουρκία πιέζεται και πιέζει. Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, το καθεστώς Ερντογάν μοιάζει να έχει χάσει τον προσανατολισμό του εντός του ΝΑΤΟ και αναζητεί στρατηγική αυτονομημένο από τον αμερικάνικο παράγοντα. Καθοδηγητικός ορίζοντας πιθανά και να είναι η ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και γιαυτό εδάφη της Ανατολής που ανήκαν σε αυτήν επανεντάσσονται στο συλλογικό φαντασιακό του τούρκικου έθνους και διεκδικούνται. Η Σαουδική Αραβία επίσης αρχίζει και παίζει σημαντικό ρόλο και όχι μόνο ως χρηματοδότης του ISIS. H Σαουδική Αραβία σχεδιάζει την οικονομία της για την μετά του 2030 εποχή. Σε αυτήν την οραματική διαδικασία το Ιραν πρέπει πολύ απλά να εκλείψει από τον χάρτη. Η επίσκεψη του Σαουδάραβα Βασιλιά στον Μακρόν είναι αποκαλυπτική. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως η φανατική εχθρότητα στο εσωτερικό του αραβικού κόσμου αρχίζει και γίνεται ένας από τους πιο δραστικούς παράγοντες στην περιοχή και επαναπλαισιώνει την κλασική ιμπεριαλιστική επιθετικότητα Δύσης - Ισραήλ. Να υπενθυμίσουμε επίσης πως εξαιτίας αυτής της ενδο – αραβικής, απόλυτης, εχθρότητας τροφοδοτείται τόσο ο ισλαμοφασισμός όσο και η τέλεση γενοκτονιών που αποσιωπώνται συστηματικά (Υεμένη).

3.3. Συριακό.

Το Συριακό τείνει προς τη Λιβανοποιησή του. Μόνο που εδώ είναι σχεδόν όλος ο πλανήτης που συμβάλει σε αυτό ενεργά. Αξίζει μια σύντομη ανασκόπηση και μια αποδόμηση κάποιων δοξασιών. Το Συριακό ξεκίνησε το 2011 ως κίνημα διαμαρτυρίας υπέρ της δημοκρατίας και σε κάποιο βαθμό είχε και μια εμφανή ταξικότητα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σχεδόν κάθε εκδήλωση και διαμαρτυρία του δημοκρατικού Ισλάμ έχει και μια ταξική υφή όπως και μια διαμαρτυρία ενάντια στη φτώχεια. Και στη Συρία όμως από την αρχική αντιπολίτευση στον Άσαντ το 2011 επιβιώνει σήμερα πρακτικά μόνο ο ισλαμοφασισμός. (Βεβαίως, δεν υποτιμάμε καθόλου τη σημασία ενός γνήσια δημοκρατικού εγχειρήματος όπως αυτού της κουρδικής Ροτζάβα στο βόρειο τμήμα της Συρίας.) Που οφείλεται αυτό; Πιθανά στον ανολοκλήρωτο χαρακτήρα των κρατών στον αραβικό κόσμο, πιθανά επίσης στη σχεδόν φυλετική οργάνωση του αραβικού κόσμου σε συνδυασμό με τις ανεπάρκειες της κρατικής δόμησης και των αστικών θεσμών. Σίγουρα και στις ανελαστικές αυταρχικές κοσμικές εξουσίες που δεν ανέπτυξαν την πολιτική κοινωνία. Εύκολα η θρησκεία επικρατεί ως ιδιότυπος θεσμός αυτοοργάνωσης απέναντι στο αυταρχικό κοσμικό κράτος. Εδώ και πέντε δεκαετίες ξεσπούν διαρκώς δημοκρατικές επαναστάσεις στις χώρες που το Ισλαμ ειναι επικρατούσα θρησκεία και σχεδόν αμέσως μετατρέπονται σε καμβά για την ανάπτυξη φυλετικοθρησκευτικών ολοκληρωτισμών. Παρά τους από κάθε άποψη απαράδεκτους βομβαρδισμούς της Δύσης, μια συμφωνία εκεχειρίας όλων των πλευρών δεν πρέπει να αποκλείεται, και θα ήταν και επιθυμητή για τον απλό λαό, ωστόσο η Λιβανοποίηση  δεν αποφεύγεται. (Λιβανοποίηση: Διαλυμένη κοινωνία σε μόνιμη παγίδα φτώχειας, φανατικές – στρατιωτικοθρησκευτικές αυτοοργανώσεις ως έσχατη σωτηρία από την εξαθλίωση, διατήρηση όλων των αντιδραστικών πολιτικών εξουσιών και κυβερνήτες μαριονέτες, κοινωνία επιβίωσης που απλά έχει σταματήσει μπροστά στη μαζική καταστροφή του πολέμου.)

3.4 Μακεδονικό

Παραμένουν οι σχεδιασμοί ένταξης της Δημοκρατίας της Μακεδονίας στην νατοϊκή οικογένεια και κάποτε αναγκαστικά θα ολοκληρωθούν. Το παιχνίδι της σύνθετης ονομασίας erga omnes έχει γίνει το επίκεντρο ενός διπλωματικού σίριαλ κυνισμού και δοσοληψιών. Η κυβέρνηση απλά συμμετέχει σε αυτές τις δοσοληψίες και από ότι φαίνεται ανταλλάσσει, υποτίθεται, λογικές απόψεις για το όνομα και εξυπηρετήσεις με χρόνο παράτασης στην εφαρμογή σκληρών και αντικοινωνικών πολιτικών προκειμένου να έχει έτσι αξιοπρεπή παρουσία στις εθνικές εκλογές. Το αίτημα είναι ένα αν και σπονδυλωτό: Όχι στην ενίσχυση του ΝΑΤΟ και στην απόδοση ρόλων που δεν χρειάζεται η Δημοκρατίας της Μακεδονίας για να ευημερήσει. Το όνομα της γείτονος χώρας θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα της δημοκρατικής και ανεπηρέαστης πολιτικής δραστηριότητας της κοινωνίας της. Η εφεύρεση, από την ελληνική πλευρά, του υποτιθέμενου αλυτρωτικού συντάγματος της και η απαίτηση της Ελλάδας αυτό να αλλάξει συνιστά  απόκρυψη της μακροπρόθεσμης πρόθεσης της να την ελέγχει και να την επηρεάζει και πολιτικά εκτός από οικονομικά.

3.5 Η θέση της Ελλάδας στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα.

Η Ελλάδα παραμένει κρίκος με ισχυρή θέση στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα στην περιοχή των Βαλκανίων και της ανατολικής Μεσογείου παρότι η υποβάθμιση της συνολικότερα στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα είναι ραγδαία την τελευταία δεκαετία. Η Ελλάδα παραμένει οικονομικoκοινωνικός σχηματισμός στο εσωτερικό του ιμπεριαλισμού. Το μέγεθος της ΑΟΖ της το αποδεικνύει περίτρανα. Σίγουρα υπάρχει μια εναγώνια προσπάθεια για εισροή χρηματοδοτικών πόρων στην ελληνική οικονομία. Η ανάπτυξη θα είναι εντελώς αναιμική και αυτό δεν πρόκειται να βοηθήσει στην αποπληρωμή του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους. Οι υδρογονάνθρακες, η τιτλοποίηση μελλοντικών κοιτασμάτων, οι γεωτρήσεις και η τεχνητή ευφορία που δημιουργούν την ώρα που σημαντικές τεχνολογίες επιδιώκουν την αλλαγή του ενεργειακού μείγματος δείχνουν όχι μόνο το μέγεθος της απελπισίας των κυβερνώντων αλλά και το ότι αποτελούν μια νεοφιλελεύθερη επιθετική και αντιοικολογική κυβέρνηση στο εσωτερικό ενός επιθετικού καπιταλισμού, παρ’ όλη την παρακμή του.

Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό: Ενώ οι μεγάλες κινήσεις ΗΠΑ και ΕΕ αποσκοπούν στην περικύκλωση της Ρωσίας, αντικειμενικά η δίψα της ελληνικής πλευράς για υδρογονάνθρακες είναι επιθετικής μορφής, περιορίζει ασφυκτικά την Τουρκία δημιουργώντας εντάσεις και πολεμικές ιαχές από τους πιο ανεγκέφαλους και των δύο πλευρών. Και οι δύο πιεζόμενοι γεωπολιτικοί παίκτες, Ρωσία και Τουρκία δεν είναι αμυνόμενοι αλλά βγαίνουν και αυτοί στην επίθεση. Είμαστε πολύ κοντά σε ένα “θερμό” επεισόδιο Τουρκίας – Ελλάδος αλλά και ΗΠΑ - συμμάχων με Ρωσία. Όμως ας σκεφτούμε και κάτι άλλο. Και η Ελλάδα και η Τουρκία βρισκόμαστε στο εσωτερικό μιας ιμπεριαλιστικής αλυσίδας της οποίας οι κυρίαρχοι κρίκοι αναδιπλώνονται. Η Τουρκία αποστασιοποιείται από το ΝΑΤΟ, η ΕΕ παγώνει την ευρωενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας, η ΕΕ επιτίθεται με λύσσα στους πιο αδύναμους κρίκους της και στην Ελλάδα πρωτίστως με οικονομικό πόλεμο, οι χώρες του Βίσενγκαντ κλείνουν τα σύνορα τους. Μέσα σε τι περιβάλλον θα εκτυλιχτεί ένα “θερμό” επεισόδιο; Δεν υπάρχει σαφές διεθνές πλαίσιο και η ρευστότητα είναι επίφοβη. Το “θερμό” επεισόδιο μπορεί να έχει ίσως και μεγαλύτερη ένταση όπως και χρονική έκταση από ότι λογικά θα περιμέναμε σε άλλες εποχές. Η σημερινή όξυνση της έντασης στο Αιγαίο και τον Έβρο, και η συντήρηση ενός κλίματος φραστικής (προς το παρόν) αντιπαράθεσης σε επίπεδο πρωθυπουργών και υπουργών Αμυνας μεταξύ των δυο χωρών αντανακλά την επιδίωξη αναβάθμισης του ρόλου των δυο κρατών στον ευρύτερο χώρο της Αν. Μεσογείου, εις βάρος προφανώς του ανταγωνιστή τους. Οι ευθύνες για τη δημιουργία ενδεχόμενου θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο, οι συνέπειες του οποίου θα είναι καταστροφικές και πάντως απρόβλεπτες για τις δυο πλευρές του Αιγαίου, θα βαρύνουν τόσο την κυβέρνηση Ερντογάν όσο και την κυβέρνηση Τσίπρα - Καμένου. Το τυχοδιωκτικό παιγνίδι με τη φωτιά πρέπει να τερματιστεί άμεσα.


3.6 Πολιτικά συμπεράσματα

1. Τμήμα της αριστεράς φαίνεται να φλερτάρει ανοιχτά με τη γραμμή άμυνας Χεζμπολάχ – Ασαντ – Ιραν – Ρωσίας. Περιορίζει πολύ τη θεωρία των ενδοιμπεριαλιστικών αντιθέσεων και θεωρεί ότι η συστράτευση με αυτές τις δυνάμεις είναι μονόδρομος αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε την ιμπεριαλιστική επιθετικότητα και αν θέλουμε και στη χώρα μας να αντισταθούμε στην ΕΕ και τα μνημόνια. Η αντίθεση εργασία – κεφάλαιο (για τις δυνάμεις αυτές) για γεωπολιτικούς λόγους παύει να είναι κυρίαρχη αντίθεση παρά τις μνημονιακές πολιτικές και η ανάγκη διεθνών συμμαχιών είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ. Η ανάγκη αντίστασης στη μνημονιακή πολιτική πρέπει, με μια έννοια, να “εισαχθεί” με την μορφή ξεκάθαρων γεωπολιτικών επιλογών.

Χωρίς να είμαστε οπαδοί των ίσων αποστάσεων και χωρίς να διαφωνούμε με τη θέση ότι προέχει η αντιμετώπιση της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας και η εύρεση κάποιων σημείων συμφωνίας με δυνάμεις ρεαλισμού και λογικής, θεωρούμε ότι η παραπάνω θέση περί συμμαχιών είναι ιδιαίτερα προβληματική και επιζήμια για την αριστερά. Δεν υπάρχει μια αντίσταση στον Ιμπεριαλισμό. Δεν δεχόμαστε τη μονοπώληση της αντίστασης.

Πρώτα από όλα, δεν πρόκειται περί μιας «γραμμής άμυνας» απέναντι στον Ιμπεριαλισμό με στρατιωτικούς – πολιτικούς κοινωνικούς και ιδεολογικούς όρους, αλλά για μια συγκυριακή αντίθεση γεωπολιτικών συμφερόντων με κυρίαρχες τις στρατιωτικές εκφάνσεις της αντίθεσης. Η κεφαλή της “γραμμής – άμυνας”, η Ρωσία δεν έχει ξεκαθαρίσει την θέση της και δεν θα πρέπει να αποκλείουμε να τα βρει με τη Δύση. Η Ρωσία επιθυμεί να ενταχθεί ως κρίκος διαπεριφερειακής σημασίας στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα. Όταν αυτό δεν το κατορθώνει δίνει έμφαση στην κατασκευή μιας άλλης αλυσίδας ισχύος με την Κίνα: Ευκαιριακή πολιτική διπλής όψεως. Γενικά η Ρωσία δεν αμφισβητεί τη συνολική καπιταλιστική ισχύ, αλλά προσπαθεί να επωφεληθεί όσο το δυνατόν περισσότερο από αυτήν. Την ίδια ευκαιριακή πολιτική ακολουθεί και ο κοσμικός και δυτικοποιημένος Ασαντ και αυτό είναι το δεύτερο χαρακτηριστικό του πέρα από το είδος αυταρχικής διακυβέρνησης που ασκεί. Για το Ιράν και την χρηματοδοτούμενη από αυτό Χεζμπολάχ δεν χρειάζεται να πούμε πολλά πράγματα. Ας θυμηθούμε την εθνικιστική μετατόπιση του παλαιστινιακού ζητήματος, από τον Αραφάτ και τη Φατάχ, και που το οδήγησε αυτό.

Αλλά ας υποθέσουμε ότι υπάρχουν και άλλοι όροι αντίθεσης με την ιμπεριαλιστική αλυσίδα και όχι μόνο μια συγκυριακή γεωστρατιωτική κόντρα: Η παραπάνω άποψη δεν έχει καταλάβει ότι μια γενικευμένη στρατιωτικοοικονομική αντίθεση ΗΠΑ –ΕΕ – Συμμάχων με Ρωσία και Ιράν σημαίνει έως και περιορισμένο πυρηνικό πόλεμο. Μια τέτοιου είδους σύγκρουση δεν εντάσσεται σε καμία λογική των αριστερών και απελευθερωτικών δυνάμεων. Είναι εκτός συζήτησης θεωρούμε. Τουλάχιστον, για τη δική μας αριστερά.

2. Τα ελληνοτουρκικά κρέμονται και αυτά από μια κλωστή. Και στις δύο χώρες υπάρχει οικονομική καταστροφή και αδυσώπητες νεοφιλελεύθερες κατασταλτικές πολιτικές. Η Τουρκία διαθέτει μια οικονομία που αν δεν καλύπτονταν πίσω από τον γεωστρατηγικό της ρόλο θα είχε οδηγηθεί στο χειρουργικό τραπέζι των διεθνών οργανισμών και του ΔΝΤ. Το «θερμό» επεισόδιο δεν είναι μια απλή πιθανότητα. Η οικονομική κρίση οδηγεί τα πολιτικά συστήματα και των δύο χωρών σε επιλογές άμεσης ή έμμεσης έντασης που αυξάνουν κατακόρυφα και την πιθανότητα «θερμού» επεισοδίου και τη διάρκεια και τις επιπτώσεις αυτού του επεισοδίου. Επίσης, το διεθνές πλαίσιο εντός των οποίων εκδιπλώνονται οι σχέσεις των δύο χωρών είναι πλήρως αποσυντονισμένο από τις διαδικασίες αναδίπλωσης των ηγετικών δυνάμεων της Δύσης. Η κυβερνητική πολιτική της διαρκούς συνάντησης με την επιχειρηματικότητα, ταυτόχρονα με τα παιχνίδια πολέμου και την επιθετικότητα της ελληνικής ΑΟΖ, διευκολύνουν τη διακομματική συνάντηση του νεοφιλελευθερισμού ως κοινωνικού δαρβινισμού με τον φυλετικό-αιματικό δαρβινισμό και μπορούν να δημιουργούν ζοφερές υλικές πραγματικότητες για την δυνατότητα οργάνωσης και χειραφέτησης του κόσμου της εργασίας.

Χρειάζεται επειγόντως ένα αντιπολεμικό – διεθνιστικό ταξικό και οικολογικό κίνημα που να αλλάξει την ατζέντα της συγκυρίας στα ελληνοτουρκικα και τα Βαλκάνια – Μακεδονικό και να προσβάλει το φιλοπόλεμο φαντασιακό μιας κοινωνίας καθοδηγούμενης από τις διάφορες ΤΙΝΑ. Αυτή είναι η γραμμή άμυνας μας και όχι η συστράτευση με τον θρησκευτικό φανατισμό – πολιτικό αυταρχισμό – γεωστρατηγικό οπορτουνισμό.

3. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πολιτική δουλειά μας δεν είναι η στρατιωτική αντίθεση στον Ιμπεριαλισμό, αλλά η πολιτική αντίθεση και η κατεδάφιση των επιχειρημάτων του. Αυτή η παραδοχή μας βάζει μπροστά σε άλλα καθήκοντα. Θα πρέπει να σκεφτόμαστε την επόμενη ημέρα των κατεστραμμένων κοινωνιών. Θα πρέπει να αναζητούμε τα υλικά επανασύστασης μιας δημοκρατικής – επαναστατικής – ριζοσπαστικής κοινωνίας μέσα από τα συντρίμμια του πολέμου και κάτι τέτοιο μόνο ορισμένες δυνάμεις το στήριξαν στα οκτώ χρόνια του Συριακού ζητήματος, παρά το γεγονός των αμφιλεγόμενων συμμαχιών τους. Τις μορφές αυτοοργάνωσης, τη δημοκρατία, την ισότητα, την κατάργηση του σεξισμού μόνο συγκεκριμένες δυνάμεις τις υποστήριξαν. Αυτές τις δυνάμεις μαζί με όσες δυνάμεις ενισχύουν την ανοχή και τον ριζοσπαστικό ρεαλισμό αξίζει να τις ενισχύσει ένα διεθνές κίνημα συμπαράστασης. Μια δημοκρατική αραβική κοινωνία (το δείχνουν όλες οι επαναστάσεις στον αραβικό κόσμο από την δεκαετία του 70 και μετά) δεν είναι αντιφατική με όσες εσωτερικές δυνάμεις της κοινωνικής απελευθέρωσης του αραβικού κόσμου υπάρχουν.