Μύθοι, αλήθειες, πολιτικές υπερβάσεις – λίγα λόγια για την κατάληψη στο City Plaza

26/04/2016

Κώστας Παναγιωτόπουλος και Σίμος Σιμωτάς

Από την Παρασκευή 22 Απριλίου 2016, το εγκαταλειμμένο ξενοδοχείο City Plaza, στο κέντρο της Αθήνας, μετατρέπεται σε Χώρο Στέγασης Προσφύγων.  Την ίδια μέρα προσφυγικές οικογένειες  από διαφορετικές εθνικότητες, έρχονται στον χώρο και μαζί με τους εκατοντάδες αλληλέγγυους/ες ξεκινούν και παράγουν συλλογική δουλειά. Καθαρίζουν και επισκευάζουν τον χώρο από κοινού, δημιουργούν τους όρους ώστε ένα νέο εμβληματικό εγχείρημα αυτοοργάνωσης να μπορέσει να εξυπηρετήσει τον διττό ρόλο που ή ίδια η “Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης στους Οικονομικούς και Πολιτικούς Πρόσφυγες” είχε θέσει, αλλά και που ίδια η συγκυρία επιτάσσει, αυτόν, της έμπρακτης αλληλεγγύης στους πρόσφυγες και της δημιουργίας μιας νέας κοινότητας αγώνα. 

Από την πρώτη κιόλας μέρα, ξεσπάει ένας σάλος δημοσιευμάτων κατά βάση από την ιδιοκτήτρια του ξενοδοχείου, που επιχειρηματολογεί ότι το κλειστό επι 6 χρόνια ξενοδοχείο έχει ιδιοκτήτη και ότι είναι προς πώληση. Διαμορφώνεται γρήγορα μια αντιφατική εικόνα, από τη μια η όψη εκείνη που λέει ότι ήταν σε προχωρημένη συμφωνία για υπενοικίαση στον ΟΗΕ για φιλοξενία προσφύγων, από την άλλη, στο σημείο που η επιχειρηματολογία έχει ξεφύγει, ότι οι αλληλέγγυοι παίρνουν χρήματα από τους πρόσφυγες! Στο τελευταίο δεν θα κάνουμε καν τον κόπο να απαντήσουμε, διότι πρέπει να γίνει σαφές, ότι αν κάποιος έχει χρειαστεί να δώσει χρήματα αυτοί είναι οι ίδιοι οι αλληλέγγυοι/ες. 

Να ξεκαθαρίσουμε εδώ ότι το τελευταίο που ενδιαφέρει το εγχείρημα στέγασης είναι να εμπλακεί σε κόντρα με τον όποιο ιδιοκτήτη. Το κίνητρο και η επιλογή του χώρου ήταν αποκλειστικά ότι το εν λόγω κτίριο είναι κλειστό πολλά χρόνια και ταυτοχρόνως κατάλληλο για φιλοξενία. 

Ισχύει όμως τελικά ότι το κτίριο πωλείται και η κατάληψη ανέστειλε αυτή την διαδικασία; 

Η κατάσταση σε νομικό επίπεδο παρουσιάζεται πολύ διαφορετική ειδικά από την πλευρά των πρώην εργαζομένων του ξενοδοχείου. Οι εργαζόμενοι έμειναν από την μία μέρα στην άλλη στον δρόμο χάνοντας δεδουλευμένα και αποζημιώσεις. Μετά από δικαστικό αγώνα, ο κινητός εξοπλισμός (αξίας περίπου 800.000 ευρώ) επιδικάστηκε σε αυτούς. Πρέπει να πλειστηριαστεί για να αποζημιωθούν. Δυστυχώς όμως η ιδιοκτήτρια του κτιρίου μετά από προφορική συμφωνία με τον πτωχευμένο ξενοδόχο κλείδωσε το κτίριο με αποτέλεσμα να δεσμεύσει τον εξοπλισμό  και να μην μπορεί να εκτελεστεί η δικαστική απόφαση. Αυτή η διαδικασία σέρνεται χρόνια ταλαιπωρώντας από την μία τους πρώην εργαζόμενους αλλά και από την άλλη καθιστά την πώληση ή υπενοικίαση του κτιρίου νομικά αίολη καθώς το κτίριο και το περιεχόμενο του έχουν διαφορετικούς ιδιοκτήτες. Αν δεν λυθεί αυτή η αντιδικία, κανείς δεν μπορεί να βάλει τα χρήματα του. Ενώ επιπλέον, στην αγορά ακινήτων το κτίριο δεν εμφανίζεται προς πώληση.

Αυτά μικρό ενδιαφέρον θα είχαν αν δεν σήμαιναν ότι το κτίριο που 6 χρόνια είναι κλειδωμένο όπως όλα δείχνουν θα μείνει έτσι για αρκετά ακόμα. 

H κατάληψη του City Plaza είναι σημαντικό να στηριχτεί για πολλούς λόγους... 

1. Οφείλουμε να αποκρυσταλλώσουμε αφετηριακά, ότι δεν υπάρχει κανένα ειδικό “εγχειρίδιο καλής κατάληψης”, που να διαχωρίζεται ανάλογα με το αν είναι δημόσιος ή ιδιωτικός χώρος. Η απόφαση μιας κατάληψης δεν υπακούει σε κανόνες της καθεστηκυίας έννομης τάξης, αλλά είναι μια ανάγκη που δικαιολογεί την “ανομία” της πράξης. Η ανάγκη είναι να ζουν οι πρόσφυγες αξιοπρεπώς σε ανθρώπινους χώρους στις αστικές πόλεις και όχι απομονωμένοι και κρυμμένοι από το κοινωνικό πολιτικό γίγνεσθαι. Η ανάγκη λοιπόν αυτοί οι άνθρωποι, να μην ζουν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, αλλά να είναι ορατοί στη δημόσια σφαίρα, να έχουν ίσα δικαιώματα με όλους τους πολίτες αυτής της χώρας, μας οδήγησε στο να πάρουμε αυτή την πρωτοβουλία. Γιατί το δίκαιο των ανθρώπων να έχουν στέγη και φαγητό είναι ένα πράγμα που μας υπερβαίνει. 'Οπως δηλαδή, στη συμφωνία της ΕΕ με την Τουρκία που εγκλωβίζει τους πρόσφυγες στην Ελλάδα και επαναπροωθεί τους “παράτυπους μετανάστες/ριες”, στεκόμαστε ενάντια, έτσι και στην περίπτωση της κατάληψης, είμαστε ενάντια στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και στα hot spots. Γι' αυτό δημιουργούμε χώρους που η έμπρακτη αλληλεγγύη εφαρμόζεται στην πράξη, που η αυτοδιαχείριση μεταξύ αλληλέγγυων και προσφύγων χτίζει το νέο συλλογικό εμείς.
2. Τα φαινόμενα όπου ο κόσμος της αριστεράς και των κινημάτων διχάζεται γύρω από το συγκεκριμένο εγχείρημα, αντανακλά την ήττα του καλοκαιριού, όπου έχει δημιουργήσει καχυποψίες, έχει θρυμματίσει τα υλικά των αγωνιστικών τμημάτων της κοινωνίας, δυσκολεύει την όποια διαδικασία για ανασυγκρότηση της αριστεράς και ανασύνθεση των πολιτικών δυνάμεων της. Έχει σημασία λοιπόν σήμερα, να ξανά βρούμε τον εαυτό μας μέσα στα κινήματα, να επανορίσουμε την θέση μας και να είμαστε καθαροί/ες απέναντι σε μια κυβέρνηση που τσακίζει δικαιώματα εργασιακά αλλά και ανθρώπινα.

3. Να θυμηθούμε εμείς πρώτοι/ες οι οργανωμένοι/ες στις πολιτικές δυνάμεις της αριστεράς, του ελευθεριακού – αντιεξουσιαστικού χώρου, την αυτονομία των κοινωνικών κινημάτων και το αστάθμητο της κοινωνικής κίνησης. Να σεβαστούμε ότι το ίδιο το εγχείρημα είναι τέτοιο όπου θα έχει την αυτοτέλεια του, στον πολιτικό λόγο, στην λειτουργία και στην δημοκρατία του. 

4. Να αντλήσουμε χαρακτηριστικά από τις καλύτερες εμπειρίες του πρόσφατου παρελθόντος. Όπως στην Υπατία με τους 300 μετανάστες απεργούς πείνας, που απέδειξε πως ένα κίνημα το οποίο ήταν μειοψηφικό κατάφερε να κερδίσει και να αφήσει στιγμές ιστορικές στον τρόπο που σκεφτόμαστε, οργανωνόμαστε, πράττουμε.
5. Τέλος, θα πρέπει να είμαστε σαφείς, δεν θεωρούμε ότι η μεγάλη ακίνητη ιδιωτική ιδιοκτησία που παραμένει στο “ψυγείο” πρέπει να μένει αναξιοποίητη, αντίθετα θεωρούμε ότι πρέπει να μπορούν τέτοιοι χώροι να είναι κοινωνικά χρήσιμοι. 

Εν κατακλείδι, οι αντιδράσεις απέναντι στο εγχείρημα στέγασης βασίζονται από κάποιους και κάποιες στην λάθος -βάσει των στοιχείων μας- παραδοχή ότι το κτίριο πωλείται. Δηλαδή ότι είναι οικονομικά ενεργό. Και το ερώτημα που θέτουμε εδώ είναι: αν το ιδιόκτητο κτίριο δεν πωλείται ή δεν μπορεί να πουληθεί όπως περιγράψαμε αλλά παρέμενε κλειστό θα ήταν οι ίδιες οι αντιδράσεις; Επιπλέον και όπως προέκυψε, η στέρηση στους πρώην εργαζόμενους των ελάχιστων πόρων που μπορούν να λάβουν από τον πλειστηριασμό του εξοπλισμού είναι ή όχι ένα ζήτημα αλληλεγγύης. Προφανώς αυτά είναι ερωτήματα που δεν θα θέλαμε να βρεθούν στον δρόμο του εγχειρήματος στέγασης. Αλλά η πολιτική κόντρα που ξέσπασε τα έθεσε μπροστά σε όλους μας και αναζητούν τις απαντήσεις τους. 

Τελικά όμως είναι και βαθύτατα προβληματική η τοποθέτηση της ιδιοκτήτριας που ενώ δηλώνει αλληλέγγυα στους πρόσφυγες, όταν τίθεται η δική της ιδιωτική ιδιοκτησία σε “κίνδυνο”, τότε της ψιθυρίζει στο αυτί το αόρατο στόμα της αγοράς και της υπενθυμίζει το προσωπικό της συμφέρον. Όταν ακόμα και άτομα που μπορεί να φαίνονται προοδευτικά, έρχεται κάποια στιγμή που αγγίζεται ο προσωπικός “πλούτος”, τότε υπάρχει ευθεία προσαρμογή στους κανόνες της αγοράς, τότε συνειδητοποιείς ότι η ισχύς του καπιταλισμού είναι τέτοια που σε αλλοτριώνει. 

Κι' εμείς οφείλουμε να κάνουμε την υπέρβαση, να διατηρήσουμε την κατάληψη εκτός αυτού του πλαισίου αλλοτρίωσης.