Για μια Αριστερά χρήσιμη και ζωντανή: ενότητα σε κινηματικό και πολιτικό επίπεδο

22/01/2017

Πάνος Χριστοδούλου και Στάθης Αβραμιώτης

Το αποτύπωμα της πολιτικών στρεβλώσεων που παρήγαγε ο ΣΥΡΙΖΑ γίνεται διακριτό στις οργανώσεις/κινήσεις/μέτωπα/κόμματα που προέκυψαν μετά τη διάσπαση του περσινού καλοκαιριού (ΛΑΕ, Πλεύση Ελευθερίας, ΑΡΚ, Δικτύωση, Ανασύνθεση). Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών των στρεβλώσεων είναι η πολιτική που επαγγέλλεται λαϊκίστικα το νέο αλλά δε μπορεί να ξεφύγει στη λειτουργία από το παλιό, με διαφορετικό τρόπο σε κάθε περίπτωση. Συλλογικότητες από όσες προαναφέραμε είτε παραμένουν ένα άθροισμα προσωπικοτήτων που δεν παράγουν πολιτικά γεγονότα από τη βάση, είτε στηρίζονται στην προσωποκεντρική ανάπτυξή τους, είτε ταυτίζουν την ύπαρξη τους με την μετάβαση στο εθνικό νόμισμα, θεωρώντας ότι αυτή η νέα επίκληση (του νομίσματος) αρκεί, αγνοώντας ζητήματα λειτουργίας και παρέμβασης. Τουλάχιστον απορία προκαλούν, σε ορισμένες περιπτώσεις, απαξιωτικά σχόλια προς οποιονδήποτε υπήρξε στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ από ανθρώπους που υπήρξαν και οι ίδιοι στελέχη του. Άλλες συλλογικότητες από τις προαναφερθείσες αρκούνται στην παραγωγή «υψηλής πολιτικής», που δε δημιουργεί όρους μαζικής εμπλοκής του κόσμου που βρίσκεται γύρω μας σε αυτή, ενώ ακόμα και τα βήματα που γίνονται προς μια πιο συλλογική και αποτελεσματική λειτουργία δεν καταφέρνουν να ξεφύγουν από τον μικρόκοσμο της Αριστεράς.

Είναι κατανοητό ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, εκτός από καρεκλοκένταυρους – εραστές του συμβιβασμού, είχε και ανιδιοτελή μέλη, τα οποία έδωσαν αγώνες και είδαν τα όνειρα τους να κατεδαφίζονται. Είναι απαραίτητο να μην πετάξουμε αυτό τον κόσμο στα αζήτητα της πολιτικής αλλά να προσπαθήσουμε να τον ενεργοποιήσουμε σε συλλογικότητες. Φυσικά υπάρχουν και στελέχη που φέρουν τεράστιες ευθύνες για τον τρόπο παραγωγής πολιτικής στο ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να έχουν κάνει την απαραίτητη αυτοκριτική, μια αυτοκριτική που δε θα πρόκειται για αυτό-μαστίγωμα αλλά θα επαναπροσδιορίζει το ρόλο τους μέσα από την πράξη στους συλλογικούς κοινωνικούς αγώνες. Υπάρχει ανάγκη για μια Αριστερά που θα προκύπτει στην κοινωνία και όχι στις διακηρύξεις.

Ένα βήμα για την ανασυγκρότηση των κοινωνικών, ριζοσπαστικών και προοδευτικών, δυνάμεων θα μπορούσε να είναι η ανασυγκρότηση του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ. Το φόρουμ είχε καταφέρει να εμπνεύσει μια μεγάλη μάζα αγωνιστών με αφετηρία τα αντιπολεμικά συλλαλητήρια και τις κινητοποιήσεις για το εξάμηνο της ελληνικής προεδρίας της Ε.Ε. το 2003. Μια επανίδρυση του Φόρουμ με επίδικα τη μετανάστευση/προσφυγιά (από και προς την Ελλάδα), την ανεργία, την επισφαλή εργασία, αλλά και την επέκταση της ιδιωτικής σφαίρας στη διαχείριση των φυσικών πόρων (και όχι μόνο), τις διεθνείς αντιστάσεις στο νεοφιλελευθερισμό, την ημερήσια διάταξη της έμφυλης αντίθεσης και των ζητημάτων φύλου γενικότερα θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικότατο εφαλτήριο για τα πολύμορφα κινήματα που βρίσκονται σε τρομακτική ύφεση, παρά τις μεγάλες προκλήσεις από μεριάς των κυρίαρχων. Η συσπείρωση σε επιτροπές του Κοινωνικού Φόρουμ ανά περιοχές μπορεί να δώσει το ερέθισμα για την ενεργοποίηση ενός δυναμικού κόσμου με σκοπό αφ’ ενός να βελτιώσει την καθημερινότητά του και αφ’ ετέρου να οικοδομήσει ένα νέο όραμα για το μέλλον του. Με αυτόν τον τρόπο, οι δυνάμεις της Αριστεράς δε θα περιορίζονται σε σχέδια επί χάρτου ή σε ιδεολογικό διάλογο μεταξύ τους, αλλά θα μπαίνουν σε διάλογο μέσα από τα επίδικα που θα προκύπτουν από τις καθημερινές μάχες.

Χωρίς να αναιρούμε ότι λέγεται παραπάνω, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε, βέβαια, ότι το 2017 δεν είναι 2007, πόσο μάλλον 2003:

• Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την οικονομική αφαίμαξη και την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων, με την ενίσχυση της ευέλικτης και εκ περιτροπής εργασίας, για το μεγαλύτερο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, ως εκ τούτου και για πολλούς/ες από όσους/ες συμμετέχουν στις κινηματικές διεργασίες.
• Την ίδια στιγμή δημιουργείται ένα εύθραυστο κοινωνικό πεδίο με την υποβάθμιση της οικονομικής δυνατότητας των συνταξιούχων και την υποτίμηση της εργασιακής δύναμης των εργαζομένων και της παραγωγικής δύναμης των αγροτών. Η ποιότητα ζωής μεταβάλλεται προς το χειρότερο.
• Χαρακτηρίζεται, επίσης, από την ιδεολογική επικράτηση του ατομισμού και της λογικής του μονόδρομου μετά την ήττα της Αριστεράς το καλοκαίρι του 2015. Μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας αποστρέφεται την έννοια της Αριστεράς, ενώ πολλοί από τους ανθρώπους των κινημάτων των τελευταίων χρόνων δε βρίσκουν πλέον ουσιαστική ελπίδα σ’ αυτά.
• Η αδυναμία των συστημικών δυνάμεων να βρουν έναν αποτελεσματικό τρόπο υπέρβασης της οικονομικής κρίσης, που πλέον οδεύει προς το δέκατα γενέθλιά της, προκαλεί τρομερή πολιτική αστάθεια (και) στη χώρα μας, ενώ ο κοινωνικός αναβρασμός αποκτά ανάμεικτα και ιδιαίτερα ευμετάβλητα χαρακτηριστικά. Ταυτόχρονα αναδεικνύονται φασιστικές δυνάμεις όπως η Χρυσή Αυγή και η Ελλήνων Συνέλευσις (του Αρτέμη Σώρρα) που μετατοπίζουν τον κοινωνικό σχηματισμό προς επικίνδυνες κατευθύνσεις.
• Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται μπροστά στις προκλήσεις της απόλυτης κομματικής πειθάρχησης και της πιθανότητας να ψηφίσει νέο μνημόνιο. Οι παράγοντες αυτοί είναι μάλλον και οι καθοριστικότεροι για το πότε θα αποφασίσει να πάει σε εκλογές.

Τα συμπεράσματα που αντλούμε από αυτές τις παρατηρήσεις είναι τα εξής: οι κινηματικές διεργασίες είναι συνήθως υποτονικές και πολλές φορές αποσυγκροτημένες, άρα δεν μπορούμε να ελπίζουμε στην ευκολία της ανασυγκρότησης του Φόρουμ και μάλιστα με τον πρωτόλειο ενθουσιασμό και τη σχετική άνεση χρόνου των ‘00s. Επίσης, ο συμπιεσμένος πολιτικός χρόνος και η στάση άμυνας/αναμονής από μεριάς μας απέναντι στη σφοδρή επίθεση σε κατοχυρωμένα δικαιώματα δεκαετιών από τα υπερεθνικά όργανα πολιτικής επιβολής (ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ) ενδέχεται να προκαλέσει εξελίξεις στις χώρα μας, οι οποίες να υπερβούν τον τακτικό σχεδιασμό των αριστερών συλλογικοτήτων. Τούτων δοθέντων, αποτελεί υποχρέωση των τελευταίων να εντείνουν άμεσα τις εσωτερικές τους συζητήσεις, αλλά και τις μεταξύ τους επαφές, ξεκαθαρίζοντας το τοπίο για το ποιος είναι πρόθυμος να προωθήσει την ενότητα της Αριστεράς σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο σ’ αυτή την κρίσιμη καμπή της πορείας της και πάνω σε ποια πολιτική βάση. Για να το πούμε αντίστροφα, θα ήταν μεγάλο δυστύχημα για εμάς τους ίδιους, ως αριστεροί και αριστερές, να βρεθούμε μπροστά σε μια έκτακτη εκλογική μάχη με την ίδια ή και μεγαλύτερη αμηχανία από αυτή του Σεπτέμβρη του 2015, είτε πολυδιασπασμένοι είτε –πολύ χειρότερα- άστεγοι.

Επειδή, όμως, από την άλλη πλευρά, τα δυστυχήματα μπορούν ενίοτε και να αποφεύγονται, οι δύο παραπάνω κατευθύνσεις δεν είναι αλληλο-αποκλειώμενες. Τουναντίον, η προώθηση  των ζυμώσεων και συζητήσεων μέσα από την προσπάθεια εύρεσης απαντήσεων και τρόπων βελτίωσης της καθημερινότητας, μπορεί να δημιουργήσει καταλληλότερο πεδίο ώσμωσης. Η μάχη για την βελτίωση της πραγματικότητας μέσα από τον πολιτισμό, τις διεκδικήσεις και τις αντιστάσεις εκτός από το να κάνει καλύτερη τη ζωή, μπορεί να διευκολύνει και την ανασύνταξη της Αριστεράς.