Επικαιρότητα

Η Καταλανική Αριστερά οδηγεί σε νέες εκλογές - «Εμμονή» υπέρ της δημοκρατίας και εναντίον της λιτότητας

07/01/2016

Βασίλης Στόλης, πολιτικός επιστήμονας

Στο προσκήνιο βρίσκεται ξανά η χώρα των Καταλανών με την κυβερνητική της αστάθεια να πρωταγωνιστεί στα ΜΜΕ ανά την Ευρώπη, κομμάτι της γενικότερης «ανακατωσούρας» που χουν προκαλέσει οι πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών στην ισπανική επικράτεια. Το πρωτότυπο σε αυτήν την περίπτωση είναι ότι τις εξελίξεις τις προκαλεί ένα μικρό αντικαπιταλιστικό κόμμα που έχει... εμμονή με τις δημοκρατικές διαδικασίες.

Συγκεριμένα το CUP, Candidatura d`Unitat Popular (μτφ. Υποψηφιότητα της Λαϊκής Ενότητας) πραγματοποίησε συνδιάσκεψη κατά την οποία 3500 σύνεδροι από τις Καταλανικές Χώρες, κλήθηκαν να ψηφίσουν υπέρ ή κατά της πρότασης του Junts pel Si (Μαζί για το Ναι) για την στήριξη μιας κυβέρνησης. Το τελικό αποτέλεσμα είχε απόλυτη ισοπαλίας των ψήφων (1.515 υπέρ – 1.515 κατά).

Το ερώτημα αφορούσε τη στήριξη του Artur Mas, του νικητή των τελευταίων εκλογών στην Καταλονία. Μετά το, ανεπίσημο για το ισπανικό κράτος , δημοψήφισμα των Καταλανών που εξέφρασε την επιθυμία για ανεξαρτησία ακολούθησαν οι τοπικές εκλογές για ανάδειξη της τοπικής κυβέρνησης που θα εφάρμοζε της αποφάσεις τους δημοψηφίσματος και θα προχωρούσε στην διακήρυξη της ανεξαρτησίας. Ωστόσο παρά τη συνεργασία στο πλαίσιο του Junts pel Si, του κεντροδεξιού CDC και της κεντροαριστερής Esquerra Republicana de Catalunya (ERC) οι 62 έδρες του συνδυασμού δεν του αρκούν για να κυβερνήσει και απαιτούν τη συνεργασία του CUP (10 έδρες) με το οποίο μοιράζονται τη θέση υπέρ της ανεξαρτησίας της Καταλονίας.

Η οργισμένη (ήδη πρίν τις καταλανικές εκλογές) αντίδραση της ισπανικής κυβέρνησης ενάντια σε οποιαδήποτε σκέψη για ανεξαρτησία ήταν δεδομένη για τους Καταλανούς. Από την άλλη πλευρά το Junts pel Si και ο Arur Mas άσκησαν δριμύτατη πίεση στο CUP να συνεργαστεί χωρίς όρους. Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειωθεί ότι η καταλανική ανεξαρτησιακή αντικαπιταλιστική αριστερά είχε πάντα αντιρρήσεις για τον Mas και το κεντροδεξιό του κόμμα θεωρώντας τους εκφραστές της λιτότητας και του νεοφιλελευθερισμού.

Αυτές οι αντιρρήσεις αποτυπώθηκαν περίτρανα στις τοπικές συνελεύσεις του CUP που διεξήχθησαν την περασμένη Κυριακή για να ξεκαθαρίσουν τη θέση του κόμματος. Οι συνελεύσεις με πλειοψηφία 36-30 και μια αποχή αποφάσισαν να καταψηφίσουν την πρόταση συνεργασίας με το Junts pel Si μη ενδίδοντας στο δίλημμα "Mas o març", δηλαδή το δίλημμα που έθεσε ο απελθών κυβερνήτης βάζοντας να διαλέξουν ανάμεσα σε αυτόν και τις νέες εκλογές τον ερχόμενο Μάρτιο.

Οι νέες εκλογές ακολουθούν τις «εθνικές» εκλογές που πραγματοποιήθηκαν πριν λίγο καιρό και είδαν στην περιφέρεια της Καταλονίας της συνεργαζόμενες δυνάμεις της Αριστεράς, μέσα από ένα δημοκρατικά και από τα κάτω ψηφοδέλτιο στο οποίο συνασπίστηκαν οι δυνάμεις των Podemos και της Ενωμένης Αριστεράς με τοπικές συλλογικότητες, να αναδεικνύονται πρώτες σε ψήφους με διαφορά. Αυτό είναι ένα αποτέλεσμα που έδωσε ώθηση στο CUP να υπερασπίσει απέναντι στον Mas τις προγραμματικές και καταστατικές του αρχές.

Το CUP είναι ένα κόμμα που δίνει πολύ μεγάλη σημασία στις αποκεντρωμένες συλλογικές διαδικασίες και στη συμμετοχική δημοκρατία, πράγμα που φάνηκε στην πράξη και από τον τρόπο με τον οποίο πήρε τελικά θέση απέναντι στο κρίσιμο ζήτημα. Εκεί οι τοπικές επιτροπές έχουν ουσιαστικό ρόλο λειτουργώντας στο πλαίσιο των καταστατικών αρχών του κόμματος που μιλούν για σοσιαλισμό με οικολογία και φεμινισμό, για κρατικοποίηση των τραπεζών που διασώθηκαν με δημόσιο χρήμα και με απόψεις κόντρα στη λιτότητα και στις περικοπές σε παιδεία και υγεία που έχει εφαρμόσει ο Mas ο οποίος μάλιστα κατηγορείται και για διαφθορά.

Η απόφαση του CUP να μην στηρίξει τον Mas έχει προκαλέσει μεγάλη αναταραχή καθώς σε λίγες μέρες τελειώνει η διορία για σχηματισμό κυβέρνησης.  Ο Rajoy ήδη έτρεξε να δηλώσει πως ο 'Mas φαίνεται ότι πρέπει να αλλάξει τις θέσεις του για ανεξαρτησία για να μπορέσει να κυβερνήσει' την ίδια στιγμή που βουλευτής του ERC άφησε να εννοηθεί πως ενδεχομένως να πρέπει να σχηματιστεί κυβέρνηση χωρίς τον Mas. Το κόμμα του νυν κυβερνήτη, CDC επιτέθηκε στο CUP λέγοντας πως «το ενδιαφέρει περισσότερο ο σοσιαλισμός και η ιδεολογία του παρά η ανεξαρτησία» καταγγέλλοντας το για ανευθυνότητα. Από την πλευρά του το CUP εξέφρασε την πρόθεση να συζητήσει υπό όρους το ενδεχόμενο στήριξης μιας κυβέρνησης σε από τη στιγμή που θα βγει από τη μέση ο Artur Mas.

Ωστόσο και εντός του CUP η συζήτηση συνεχίζει και η συνιστώσα Poble Lliure, με μέλη προερχόμενα κυρίως από την καταλανική επαρχία, εκφράζει την επιθυμία να στηρίξει οποιαδήποτε υποψηφιότητα έχει ως στρατηγικό της σχέδιο την ανεξαρτησία (δηλαδή ακόμα και αυτή του Mas). Ενδιαφέρον θα χει και η στάση που θα κρατήσει ο ηγέτης του ERC, Oriol Junqueras για τον οποίον το CUP έχει θετική άποψη για τη θέση του κυβερνήτη. Οι συζητήσεις για σχηματισμό κυβέρνησης θα κρατήσουν μέχρι την Κυριακή καθώς τη Δευτέρα ο Artur Mas θα προκηρύξει τις νέες εκλογές.

Την ίδια στιγμή διεξάγονται διαπραγματεύσεις και για τον σχηματισμό της ισπανικής κυβέρνησης με τους Podemos και τους Σοσιαλιστές να έχουν ως βασικό σημείο διαφωνίας την δυνατότητα να δοθεί επίσημα στους Καταλανούς να ψηφίσουν για την αυτοδιάθεση τους.

Σε κάθε περίπτωση η στάση του CUP ως παραδοσιακή δύναμη της αντικαπιταλιστικής ανεκξαρτησιακής καταλανικής αριστεράς κι ακόμα περισσότερο ο τρόπος λειτουργίας του με την... εμμονή του στα ζητήματα δημοκρατίας και αποκέντρωσης της λήψης αποφάσεων αποτελεί καλή αφορμή για τη συζήτηση που αφορά της νέες μορφές οργάνωσης και παρέμβασης της Αριστεράς στην τώρινη ευρωπαϊκή συγκυρία.