Βρετανικές εκλογές: Γιατί κέρδισε ο Κόρμπιν
13/06/2017
Βhaskar Sunkara
Το άρθρο του Βhaskar Sunkara, βασικού στελέχους της αμερικάνικης αριστερής επιθεώρησης Jacobin, «Britain, Election day: Why Corbyn won» γράφτηκε την προπαραμονή των βρετανικών εκλογών στις 6/6/2017 για το Jacobin και αναδημοσιεύτηκε ευρύτατα. Ο Sunkara αναδεικνύει τη σημασία της «νίκης» (όπως την χαρακτηρίζει) του Κόρμπιν, δεδομένων των ιδιαίτερα δυσμενών συνθηκών τις οποίες οποίες κλήθηκε να αντιπαλέψει με μια μικρή ομάδα στελεχών που πίστεψαν στην αριστερή στροφή των Άγγλων Εργατικών.
Δεν με ενδιαφέρει αν δεν κέρδισε πραγματικά – κέρδισε. Ο Τζέρεμι Κόρμπιν μας έδειξε ποια κατεύθυνση πρέπει να ακολουθήσουμε στα επόμενα χρόνια.
Ακόμα και αν οι Τόρις βρίσκονται στην εξουσία στο τέλος της ημέρας, σήμερα κέρδισε ο Κόρμπιν.
Καταλαβαίνω ότι μια τέτοια δήλωση ακούγεται σαν ξεδιάντροπη έπαρση, αλλά, ακούστε με: Οι τελευταίες βδομάδες δικαίωσαν την προσέγγιση της αριστερής πτέρυγας των Εργατικών και της διεθνούς κοινότητας που υποστήριξε αναπτύσσοντας μια παρόμοια λογική.
Είναι οι πρώτες εκλογές όπου οι Εργατικοί κερδίζουν παραπάνω έδρες από το 1997 και ποσοστό του κόμματος είναι το μεγαλύτερο από το 2005 – και όλα αυτά ενώ βρέθηκε να υπολείπεται από τον αντίπαλο κατά 24 μονάδες. Όταν ο Κόρμπιν ανέλαβε την ηγεσία στα τέλη του 2015, κατόρθωσε να επιζήσει παρά τις διαδοχικές επιθέσεις που δέχτηκε από το ίδιο το κόμμα του, που κορυφώθηκαν με το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του. Ως ηγέτης του Εργατικού Κόμματος δεν μπορούσε να στηριχθεί στους κοινοβουλευτικούς του κόμματός του. Η μικρή ομάδα που τον περιστοίχιζε βομβαρδιζόταν καθημερινά από εχθρικές εσωτερικές διαρροές και παραπληροφόρηση, και μια άνευ προηγουμένου λασπολογία από τα ΜΜΕ.
Όλα τα συμφέροντα των ελίτ επιχείρησαν να ρίξουν τον Τζέρεμι Κόρμπιν, ωστόσο αυτός στέκεται ακόμα όρθιος. Οι κεντριστές του κόμματός του αισθάνονται απόψε το βράδυ τη σκιά της παρουσίας του περισσότερο βαριά από κάθε άλλη φορά από τότε που αναδείχτηκε στην ηγεσία του κόμματος.
Βέβαια, ο Κόρμπιν ίσως δεν θα είναι ο αυριανός Πρωθυπουργός. Ήταν ένας «πλημμελής υποψήφιος», δεν ήταν ο καλύτερος ρήτορας, είχε το μερίδιό του σε γκάφες, ήταν υπερβολικά κουλ. Όλα αυτά ισχύουν. Ωστόσο, πέρα από την εχθρότητα του εξωτερικού περιβάλλοντος και την αντιπαλότητα της ίδιας της κοινοβουλευτικής του ομάδας, δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι ο Κόρμπιν αναδείχτηκε στην ηγεσία των Εργατικών στην πιο επικίνδυνη στιγμή από την ίδρυση του κόμματος.
Το Εργατικό Κόμμα δυσφημίστηκε από τις ηγεσίες των Μπλερ και Μπράουν – ξεκινώντας από τις καταστροφικές τους στρατιωτικές περιπέτειες στο Ιράκ μέχρι την εγχώρια ατζέντα των ιδιωτικοποιήσεων και την παρακολούθηση της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Οι μπλερικοί πραγματοποίησαν το όνειρό τους: το Εργατικό Κόμμα έμοιαζε όλο και περισσότερο με ένα σοσιαλ-φιλελεύεθρο και όχι σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, που αγκάλιαζε το χρηματοπιστωτικό τομέα και ήταν έτοιμο να «εκσυγχρονίσει» το κράτος πρόνοιας μέσω της καρατόμησής του, χωρίς να υπάρχει κάποια σοβαρή αμφισβήτηση από τα αριστερά τους, ενώ αντιθέτως αυτή την κατεύθυνση την ακολουθούσαν πολλοί ψηφοφόροι από την τάξη των επαγγελματιών.
Αυτή ήταν η κατάσταση που κληρονόμησε ο Κόρμπιν. Παρ’ όλα αυτά, και σε πείσμα όλων των αντιξοοτήτων, η ομάδα του επανέφερε τη ζωή στο κόμμα των Εργατικών.
Ανοικοδόμησαν τη μαζική βάση του κόμματος, μετατρέποντας τους Εργατικούς στο μεγαλύτερο κόμμα της Ευρώπης, με περισσότερα από μισό εκατομμύριο μέλη. Ιδιαίτερη ώθηση προσέφερε η επιμόρφωση της βάσης που δημιουργήθηκε προκειμένου να στηρίξει το εγχείρημα, και η οποία οργάνωσε δεκάδες χιλιάδες τοπικές συναντήσεις σε ολόκληρη τη Βρετανία. Οι αντιπαραθέσεις με την κεντρική και τη δεξιά πτέρυγα είχαν κατά κάποιο τρόπο ένα θετικό αντίκτυπο, αφού διαφοροποιούσαν την ηγεσία από ένα ανυπόληπτο κατεστημένο. Πολλά μέλη του κόμματος υιοθέτησαν τελικά μια στάση οργής απέναντι στον Tύπο των δισεκατομμυρίων.
Το Εργατικό Κόμμα ανέπτυξε, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, ένα στέρεο αριστερό χαρακτήρα και μια αντίστοιχη πλατφόρμα. Παρ’ όλον ότι βρισκόταν πίσω στις δημοσκοπήσεις, σχημάτιζε τον πυρήνα μιας πραγματικής αντιπολίτευσης, μιας πραγματικής εναλλακτικής πρότασης.
Όμως, ακόμα και αν δεν μας ενδιαφέρει το πρόγραμμα, και το μόνο που θέλουμε είναι να διώξουμε τους Τόρις, δύσκολα μπορούμε να φανταστούμε ότι ένας δεξιόστροφος ηγέτης των εργατικών θα τα κατάφερνε καλύτερα από τον Κόρμπιν. Θα μπορούσε ποτέ ο Όουεν Σμιθ να εμπνεύσει αυτό το κύμα της νεανικής συμμετοχής που ώθησε αυτό που θα έπρεπε να αποτελέσει μια κατάρρευση των συντηρητικών σε ένα κοινοβούλιο χωρίς κομματική πλειοψηφία; Θα μπορούσε ποτέ να κρατήσει την Ουαλία στα χέρια των εργατικών η Άντζελα Ίιγλ ή κάποιος από τους «μετριοπαθείς αριστερούς» αμφισβητίες του; Θα μπορούσε κάποια άλλη δύναμη εκτός από την Αριστερά των Εργατικών να αρχίσει να κερδίζει και πάλι τη Σκωτία από το κάλεσμα της σειρήνας του Σκωτσέζικου εθνικού Κόμματος;
Ο Κόρμπιν διέσωσε αυτές τις εκλογές ανακόπτοντας τη συντηρητική διολίσθηση των Εργατικών στη διάρκεια πολλών δεκαετιών, και υιοθετώντας σκληρή στάση απέναντι στη δεξιά πτέρυγα του κόμματος. Η επιτυχία του προσφέρει μια κατεύθυνση για το τι πρέπει να κάνουν οι δημοκράτες σοσιαλιστές τα επόμενα χρόνια.
Η άνοδος του Κόρμπιν επιβεβαιώνει αυτό που υποστήριζε η αριστερά επί πολλά χρόνια: ο κόσμος επιθυμεί μια ευθεία και τίμια υπεράσπιση των δημόσιων αγαθών. Το μανιφέστο των Εργατικών ήταν σαρωτικά σοσιαλιστικό σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες. Μιλούσε ευθέως για την εθνικοποίηση των κρίσιμων υπηρεσιών, την πρόσβαση όλων στις υπηρεσίες εκπαίδευσης, στέγασης και υγείας και για τα μέτρα αναδιανομής εισοδήματος από τις εταιρείες και τους εύπορους στους απλούς ανθρώπους.
6,3 δις στερλίνες για δημοτικά σχολεία, προστασία των συντάξεων, δωρεάν δίδακτρα, οικοδόμηση εργατικών κατοικιών από το κράτος: το τι θα έκανε το Εργατικό κόμμα για τους εργαζόμενους ήταν σαφές. Το πρόγραμμα καταπολεμήθηκε από τον τύπο για την παλιομοδίτικη απλότητά του – «για τους πολλούς, όχι για τους λίγους» - ωστόσο συντονίστηκε με τις λαϊκές επιθυμίες, με μια οπτική δικαιοσύνης που για πολλά εκατομμύρια βρετανούς φαινόταν στοιχειώδης.
Η αριστερά των Εργατικών θυμόταν καλά ότι δεν κερδίζεις μετατοπιζόμενος προς ένα φανταστικό κέντρο – κερδίζεις δίνοντας στον κόσμο να καταλάβει ότι αισθάνεσαι το θυμό του και δίνοντας του ένα δημιουργικό μέσο να τον διοχετεύσει. «Θέλουμε όλους τους καρπούς της εργασίας μας». Το προεκλογικό βίντεο του κόμματος τα είπε όλα.
Πέραν του ότι το άμεσο οικονομικό πρόγραμμα των Εργατικών ήταν εμπνευσμένο, η ηγεσία αναζωογόνησε ένα όραμα σοσιαλδημοκρατικών πολιτικών που προσέβλεπαν πέραν του καπιταλισμού. Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο σε σχέση με τον Κορμπινισμό δεν είναι ότι πρόκειται για ένα τυπικό καπιταλισμό του κράτους πρόνοιας σε μια εποχή καθολικής κυριαρχίας του νεοφιλελευθερισμού, αλλά το ότι οι πρωταγωνιστές του βλέπoυν τα εσωτερικά όρια των μεταρρυθμίσεων στο πλαίσιο του καπιταλισμού και συζητούν ιδέες που στοχεύουν να επεκτείνουν το πεδίο της δημοκρατίας και να αμφισβητήσουν την ιδιοκτησία και το έλεγχο του κεφαλαίου, και όχι μόνο τον πλούτο του. Ποιο άλλο κεντροαριστερό κόμμα της σημερινής, μετά την χρυσή περίοδο εποχής, σχεδιάζει να επεκτείνει τον τομέα των συνεταιρισμών, να δημιουργήσει δημοτικές επιχειρήσεις, και να επαναφέρει το δημόσιο έλεγχο των κρίσιμων τομέων της οικονομίας;
Τα σχέδια αυτά απέχουν πολύ από το εξαντλούν το ζήτημα, ωστόσο θα μπορούσαν να θέσουν τη Βρετανία σε μια πορεία βαθύτερων σοσιαλιστικών μετασχηματισμών στο μέλλον. Πρόκειται για ένα ευγενές όνειρο, που θα χρειαστούν πολλές δεκαετίες για να καρποφορήσει, ωστόσο υπερβαίνει κατά πολύ την παραδοσιακή ιδεολογία του «Labor”.
Η αριστερά του Εργατικού Κόμματος δεν είναι ένα «απλό σοσιαλδημοκρατικό» ρεύμα. Ενώ αυτό στο οποίο μεταμορφώθηκε η σοσιαλδημοκρατία κατά τη μεταπολεμική περίοδο συχνά προσπάθησε να υποβαθμίσει τους ταξικούς ανταγωνισμούς υπέρ των τριμερών διευθετήσεων μεταξύ επιχειρήσεων, εργασίας και κράτους, η νέα σοσιαλδημοκρατία του Κόρμπιν δομήθηκε στη βάση των ταξικών ανταγωνισμών και ενθαρρύνει ανοιχτά τα κινήματα από τα κάτω.
Όμως οι Εργατικοί δεν θα μπορούσαν απλά να προτείνουν ένα ιδεατό πρόγραμμα. Έπρεπε να καταπιαστούν με θέματα που συνήθως δεν είναι αναγκασμένοι να αντιμετωπίζουν οι σοσιαλιστές. Και το πέτυχαν, επικαλούμενοι την «κοινή λογική» των «πολλών» , που επεδίωξαν να εκπροσωπήσουν.
Όταν ανέκυψε το ζήτημα της ασφάλειας και της τρομοκρατίας στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Κόρμπιν έδειξε ότι όχι μόνο η Αριστερά δεν υστερεί σ’ αυτά τα θέματα, αλλά από πολλές απόψεις είμαστε πολύ πιο αξιόπιστοι από τους αντιπάλους μας. Επί χρόνια ολόκληρα, θεωρούνταν δεδομένο ότι οι επιλογές που έχει η αριστερά σε σχέση με την τρομοκρατία, είναι είτε να μείνει προσκολλημένη στις διάτρητες αρχές της και να υποστεί τις εκλογικές συνέπειες, ή να μιμηθεί την πολεμοχαρή ρητορική της δεξιάς.
Ο Κόρμπιν βρήκε μια τρίτη διέξοδο από αυτή την τρέλα. Στον απόηχο των τρομερών επιθέσεων στο Μάντσεστερ και το Λονδίνο, ο ηγέτης των Εργατικών δεν φοβήθηκε να συνδέσει το διεθνή βρετανικό ιμπεριαλισμό με την εξάπλωση της ισλαμιστικής τρομοκρατίας. Ο Κόρμπιν επεξέτεινε την κριτική του και σε άλλες πλευρές της βρετανικής εξωτερικής πολιτικής, θέτοντας στο κέντρο των αντιδράσεων της Μέσης Ανατολής το βαθιά ριζωμένο πλέγμα συμμαχιών με τα κράτη του Κόλπου.
Ο Κόρμπιν δέχτηκε αρκετά πυρά από την άκρα αριστερά για την έκκλησή του υπέρ μιας αναλογικής αστυνομικής απάντησης στην τρομοκρατία. Ωστόσο, υπογράμμισε μια ευρεία εναλλακτική πρόταση, που έκανε λόγο για τις κοινωνικές αιτίες πίσω από το μονοπάτι της τρομοκρατίας, και χρησιμοποίησε αυτό το επιχείρημα προκειμένου να επιτεθεί στη βίαιη ξενοφοβία και κινδυνολογία που προωθούσαν οι Τόρις. Μ’ αυτό τον τρόπο, αναμόρφωσε το δημόσιο διάλογο σε σχέση με την τρομοκρατία, από πολλές απόψεις. Θα υπάρχουν πάντα αλλοτριωμένοι, οργισμένοι άνθρωποι που θα εμπλέκονται σε αντικοινωνική δράση, ωστόσο ο Κόρμπιν άνοιξε το δρόμο ώστε να προσεγγιστούν αυτές οι ενέργειες ως ζητήματα ασφάλειας που θα πρέπει να αντιμετωπίζονται στη ρίζα τους και όχι ως σύγκρουση μεταξύ πολιτισμών.
Ας μην υποτιμούμε τους εκλογείς. Μετά από τόσα χρόνια πολέμων και βίας, οι περισσότεροι είναι πρόθυμοι για την ειρήνη. Ο Κόρμπιν τους προσέφερε αυτό που επιθυμούσαν και δεν τιμωρήθηκε γι’ αυτό.
Ακόμα και με μια μειωμένη συντηρητική πλειοψηφία, τα πράγματα δεν θα είναι ρόδινα αύριο. Οι Τόρις, ακόμα και αν ταπεινώθηκαν προσωρινά, εξακολουθούν να κυβερνούν. Οι σύμμαχοί τους στις ελίτ ων επιχειρήσεων και των ΜΜΕ θα επανασυσπειρωθούν. Και θα προτείνουν νέα σχέδια επίθεσης κατά των εργαζόμενων και των δημόσιων αγαθών.
Ωστόσο, το κόμμα του Κόρμπιν βρίσκεται σε καλύτερη θέση από οποιαδήποτε άλλη πρόσφατη ηγεσία του παρελθόντος να αποτελέσει μια αξιόπιστη αντιπολίτευση ριζωμένη σε ένα ασυμβίβαστο αριστερό όραμα – προκειμένου να προσφέρει στον κόσμο ελπίδες και όνειρα, και όχι απλά φόβο και μειωμένες προσδοκίες. Και αυτή θα είναι η νίκη του.
Βhaskar Sunkara
Μετάφραση: Χρ. Βαλλιάνος
https://www.jacobinmag.com/2017/06/jeremy-corbyn-election-results-labour-theresa-may-left